Ba cheart do na rialtais náisiúnta páirt a thabhairt do na húdaráis áitiúla agus réigiúnacha i gceapadh beart atá dírithe ar iarmhairtí tharraingt siar na Ríochta Aontaithe as an Aontas a mhaolú
Cúlchiste Coigeartaithe Brexit a mhéadú ó EUR 5 bhilliún go EUR 6 bhilliún; an tacaíocht atá ar fáil d’earnáil an iascaigh a oiriúnú do na hiarmhairtí réigiúnacha; níos mó solúbthachta a chinntiú maidir le státchabhair agus páirt a thabhairt d’ionadaithe áitiúla agus réigiúnacha i bpróiseas deartha agus bainistithe na hionstraime nua. Sin iad na príomh-iarrataí a áirítear sa tuairim a dhréachtaigh Loïg Chesnais-Girard (FR/PSE), Uachtarán réigiún na Briotáine, agus a glacadh le linn sheisiún iomlánach Choiste Eorpach na Réigiún (CnaR).
Mhol an Coimisiún Eorpach Cúlchiste Coigeartaithe Brexit EUR 5 bhilliún a chruthú chun tacú leis na gnólachtaí, na réigiúin agus na pobail áitiúla is mó atá thíos le tarraingt siar na Ríochta Aontaithe as an Aontas Eorpach. I dtuairim a glacadh ag an tionól iomlánach, chuir CnaR in iúl gur díol sásaimh dó gur bunaíodh an Cúlchiste mar léiriú nithiúil ar an dlúthpháirtíocht laistigh den Eoraip arb é is aidhm dó cur leis an gcomhtháthú eacnamaíoch, sóisialta agus críochach. Cuireann an Coiste i bhfios, áfach, nach foláir ról an-lárnach a thabhairt do na húdaráis áitiúla agus réigiúnacha i dtaca leis an ionstraim airgeadais nua seo, toisc nach mar a chéile in aon chor tionchar Brexit ó réigiún go chéile.
Is éard a dúirt an rapóirtéir Loïg Chesnais-Girard (FR/PSE) , Uachtarán réigiún na Briotáine: “ Ar an dea-uair, níor fhan formhór na réigiún sin a bhfuil dlúthnaisc acu leis an Ríocht Aontaithe go dtí mí na Nollag seo caite, tráth ba léir ar deireadh cén cineál Brexit a bhí romhainn, chun iad féin a ullmhú faoi chomhair na n-iarmhairtí, ach bhraith siad, mar sin féin, gur fágadh fúthu féin amháin cuid mhaith é déileáil leo go nuige seo. Is mithid don Aontas Eorpach a léiriú gan mhoill go bhfuil sé réidh chun a chuid saoránach agus réigiún a chosaint. Ach is eagal liom nach leor an tsuim EUR 5 bhilliún ar ar socraíodh ar an leibhéal Eorpach. Ina theannta sin, caithfear an Cúlchiste seo a chur in oiriúint do na réigiúin féin ionas go mbeidh éifeacht leis i ndáiríre. Is den riachtanas é a athdhearadh de réir na réigiún mar nach leor an damáiste atá déanta ag Brexit a chur ina cheart, is gá freisin tacú leis an tiontú agus le deiseanna nua a cheapadh, go háirithe trí mheán na gairmoiliúna.”
Anuas air sin, tá Loïg Chesnais-Girard ina chathaoirleach ar an nGrúpa Teagmhála idir Coiste Eorpach na Réigiún agus an Ríocht Aontaithe , a bunaíodh in 2020 chun a áirithiú go leanfaí leis an idirphlé polaitiúil ar dhá thaobh Mhuir nIocht.
Bhí an méid seo a leanas le rá ag Michael Murphy (IE/PPE), arb é ceannaire thoscaireacht na hÉireann i gCoiste na Réigiún é agus comhalta de Chomhairle Contae Thiobraid Árann agus den ghrúpa teagmhála idir CnaR agus an Ríocht Aontaithe é: “ Is sásra tráthúil éifeachtúil fíor-riachtanach é Cúlchiste Coigeartaithe Brexit a thacóidh leis na Ballstáit agus lena réigiúin dul i ngleic leis na hiarmhairtí a leanann imeacht na Ríochta Aontaithe as an Aontas. Cé gur léir dúinn tionchar an-fhairsing a bheith aige cheana féin ar líon mór earnálacha eacnamaíocha, is díol áthais dúinn an sásra seo agus tá súil againn go nglacfar go tapa é ionas gur féidir cistí a úsáid ar dhóigh chruinn a luaithe is féidir sin.”
Seo mar a labhair Kieran McCarthy (IE/Comhghuaillíocht Eorpach), comhalta de Chomhairle Cathrach Chorcaí: “ Is lenár leas uile é go mbeadh dea-chaidreamh ag an Aontas Eorpach lenár gcairde sa Ríocht Aontaithe agus go gcinnteofaí ag an am céanna nach gcuirfear teorainn chrua i bhfeidhm in Éirinn athuair. Ní leor Cúlchiste Coigeartaithe Brexit dar luach EUR 5 bhilliún chun cabhrú leis na réigiúin agus na háiteanna cois teorann is mó atá thíos leis seo iad féin a chur in oiriúint don saol nua iar-Brexit. Is gá tuilleadh iarrachtaí a dhéanamh chun ár ndea-chaidreamh leis an rialtas áitiúil ar an dá thaobh a choinneáil.”
Bhí an méid seo a leanas le rá ag Una Power (IE/na Glasaigh), comhalta de Chomhairle Contae Dhún Laoghaire - Ráth an Dúin agus den ghrúpa teagmhála idir CnaR agus an Ríocht Aontaithe: “Na blianta beaga atá amach romhainn, tabharfaidh siad dúshlán ár n-údarás réigiúnach agus áitiúil ar fud an Aontais ar shlí nach bhfacamar cheana agus sinn ag iarraidh dul chun cinn sa saol tar éis Brexit. Ní mór dúinn a chinntiú go bhfuil guth na n-údarás sin le cloisteáil go glé agus Cúlchiste Coigeartaithe Brexit á chur chun feidhme. Tá tuiscint dhomhain ag lucht ceaptha beartas áitiúil agus réigiúnach ar riachtanais a gceantar agus a bpobal féin, rud atá thar a bheith tábhachtach, agus ní mór éisteacht leo le linn an phróisis seo.”
Agus é ag labhairt le linn dhíospóireacht an tseisiúin iomlánaigh, leag Pascal Arimont (BE/PPE) , feisire de Pharlaimint na hEorpa agus an rapóirtéir maidir le Cúlchiste Coigeartaithe Brexit, béim ar an gcaoi “ nach mór dúinn a chinntiú go gcuirfear an chabhair seo ón Aontas Eorpach ar fáil do na tíortha, na réigiúin agus na daoine is mó atá caillteach le Brexit. Níor cheart buille eile a bhualadh ar chuideachtaí Eorpacha, go háirithe FBManna, atá thíos le géarchéim COVID-19 cheana féin, de dheasca thubaiste Brexit. Sin an fáth a bhfuil an Cúlchiste seo chomh tábhachtach sin agus ar gá é a ghlacadh gan mhoill, ionas gur féidir é a dháileadh a luaithe is féidir.”
Chun freastal ar dhóigh níos fearr ar na riachtanais ghearrthéarmacha agus mheántéarmacha atá ann agus chun an comhtháthú a bhuanú mar luach bunúsach Eorpach, tá sraith tograí curtha chun cinn sa tuairim ó Choiste na Réigiún mar leanas:
– acmhainn bhuiséadach an Chúlchiste a mhéadú ó EUR 5 bhilliún go EUR 6 bhilliún , d’fhonn freastal ar dhóigh níos fearr ar na riachtanais ghearrthéarmacha agus mheántéarmacha atá ann
– an maoiniú atá curtha i leataobh d’earnáil an iascaigh a mhéadú go EUR 1 bhilliún agus í a dhíolmhú ó rialacha maidir le státchabhair
– na critéir leithdháilte le haghaidh earnáil an iascaigh a mhodhnú , ar critéir iad ba cheart a bhunú ar fhíorchaillteanas seachas ar chion an chaillteanais i gcomparáid le hearnáil iascaireachta iomlán Ballstáit. D’éascódh sé sin dáileadh airgeadais níos cothroime idir na réigiúin Eorpacha lena mbaineann, beag beann ar mhéid an Bhallstáit féin
– tuilleadh solúbthachta a chinntiú maidir le státchabhair , chun a áirithiú go bhfuil na hacmhainní ann le hidirghabháil mhear a dhéanamh ar son na n-oibreoirí eacnamaíocha is mó atá thíos leis. Ní mór na socruithe sealadacha a rinneadh de thoradh COVID-19 a leathnú ionas go gcumhdófaí tionchar díreach Brexit leo
– na bearta atá dírithe ar mhaolú a dhéanamh ar an gcur isteach a tharla nuair a tharraing an Ríocht Aontaithe siar as an gclár Erasmus+ a chur in oiriúint ionas go mbeidís incháilithe le haghaidh thacaíocht airgeadais Chúlchiste Coigeartaithe Brexit
Cúlra:
De dhroim an chomhaontaithe ar thángthas air ag an gComhairle Eorpach i mí Iúil 2020, chuir an Coimisiún Eorpach a thogra ar aghaidh i mí Eanáir 2021 le haghaidh Chúlchiste Coigeartaithe Brexit dar luach EUR 5 bhilliún. Chuirfí an ionstraim airgeadais ar fáil trí dhá bhabhta leithdháiltí, ceann amháin in 2021 (EUR 4 bhilliún) agus an ceann eile in 2024 (EUR 1 bhilliún). Molann CnaR an dara tráinse a mhéadú ó EUR 1 bhilliún go EUR 2 bhilliún.
De réir an togra ón gCoimisiún, is iad an Bheilg, an Danmhairg, an Ghearmáin, Éire, an Fhrainc agus an Ísiltír na tíortha is mó a thairbheoidh den Chúlchiste. Arna dtógáil uile le chéile, gheobhadh na sé Bhallstát sin beagnach EUR 3 bhilliún as an EUR 4 bhilliún a leithdháileadh in 2021 i bhfoirm réamh-mhaoiniúcháin .
In 2020 bhunaigh Coiste Eorpach na Réigiún grúpa teagmhála a bhí dírithe ar chaidreamh a chothú le hionadaithe ó rialtas áitiúil agus riaracháin chineachta na Ríochta Aontaithe chun a chinntiú go leanfaí den idirphlé polaitiúil leis na hionadaithe sin tar éis tharraingt siar na Ríochta Aontaithe as an Aontas Eorpach. Tá Loïg Chesnais-Girard (FR/PSE) ina chathaoirleach ar an ngrúpa teagmhála idir CnaR agus an Ríocht Aontaithe.
Tá 12 lánchomhalta agus aon bhreathnóir amháin ar thoscaireacht CnaR agus iad roghnaithe chun cothromaíocht pholaitiúil, gheografach agus inscne a léiriú. Is de réir comhaontuithe idir comhlachtaí rialtais áitiúla, ar thaobh amháin, agus parlaimintí, tionóil agus rialtais chineachta na Ríochta Aontaithe, ar an taobh eile, a roghnaítear ionadaithe na Ríochta Aontaithe ar an ngrúpa teagmhála idir CnaR agus an Ríocht Aontaithe.
Teagmháil:
Matteo Miglietta
Teil. +32 (0)470 895 382
matteo.miglietta@cor.europa.eu