Η πλέον πρόσφατη έκθεση της ΔΕΚΑ κάθε άλλο παρά καθησυχαστική είναι: «Πρέπει να πράξουμε πολύ περισσότερα, εάν θέλουμε ν’ αποφύγουμε τις καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής!» Με τους σημερινούς ρυθμούς η θερμοκρασία του πλανήτη θα έχει αυξηθεί κατά 3°C έως το έτος 2100 με καταστροφικές συνέπειες για τη βιοποικιλότητα και εκατομμύρια ανθρώπων, εξαιτίας των αντίξοων καιρικών συνθηκών, ανά τον κόσμο. Πρέπει δε να παραδεχτούμε ότι πόρρω απέχουμε από την επίτευξη του στόχου της Συμφωνίας του Παρισιού για τον περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας παγκοσμίως κάτω από τους 2°C.
Πρέπει στη Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος (COP24) στο Κατοβίτσε να επισπεύσουμε την προσπάθειά μας, πρώτον, παγιώνοντας τις δεσμεύσεις που έχουμε αναλάβει μέσω της εκπόνησης ενός άρτιου οδηγού και της χρηματοδότησης των μέτρων για το κλίμα, και, δεύτερον, ενισχύοντας τις συμπράξεις μας, έτσι ώστε να υπάρξει μια συνολική διαχείριση της κατάστασης με τη συμμετοχή όλων επιπέδων της δημόσιας διοίκησης, της κοινωνίας πολιτών και των επιχειρήσεων.
Σε μια περίοδο όπου τα εθνικά συμφέροντα τίθενται πριν από τις διεθνείς υποχρεώσεις, πρέπει να επιδειχθεί περισσότερη φιλοδοξία. Η ΕΕ έχει δεσμευτεί να μειώσει έως το έτος 2050 τα αέρια του θερμοκηπίου κατά 80% σε σχέση με τα επίπεδα του 1990 και προσφάτως πρότεινε μια μακροπρόθεσμη στρατηγική ώστε να έχει ουδετεροποιήσει το ισοζύγιο της σε διοξείδιο του άνθρακα επίσης έως το 2050· αυτό άλλωστε ζητεί και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών, η συνέλευση 350 των τοπικών και περιφερειακών αρχών απ’ όλη την ΕΕ, ήδη από το 2015. Πρόκειται δε για τον ίδιο στόχο που πρέπει να εκπληρωθεί, σύμφωνα με την έκθεση της ΔΕΚΑ, εφόσον επιθυμούμε να περιορίσουμε την αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από τον 1,5°C.
Κατά τους ηγέτες των τοπικών και περιφερειακών αρχών, η οικολογική τροπή των οικονομιών μας, ο καθαρός ατμοσφαιρικός αέρας, η ενίσχυσης της ενεργειακής απόδοσης των σπιτιών μας και η διασφάλιση ομαλού και βιώσιμου εφοδιασμού σε τρόφιμα δεν είναι μόνο περιβαλλοντικά, αλλά και επιχειρηματικά εύλογα ζητούμενα. Σύμφωνα με την πρόσφατη «Έκθεση για τη νέα οικονομία του κλίματος», μια δραστική κλιματική αλλαγή θα μπορούσε ν’ αποφέρει παγκοσμίως οφέλη αξίας έως και 26 τρισ. δολαρίων ΗΠΑ έως το έτος 2030.
Από την πλευρά τους, οι δήμοι και οι περιφέρειες εδώ και καιρό έχουν αναλάβει δράση: φέτος συμπληρώνονται δέκα χρόνια από την ίδρυση του Συμφώνου των δημάρχων της ΕΕ, μιας πρωτοβουλίας των τοπικών και περιφερειακών αρχών να υπερθεματίσουν όσον αφορά τους στόχους της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια. Σήμερα περισσότεροι από 7.500 δήμοι έχουν προσχωρήσει σε αυτό το κίνημα βάσης που πλέον έχει προσλάβει παγκόσμιες διαστάσεις. Σε υποεθνικό επίπεδο οι ανά τον κόσμο προσπάθειες υπέρ του κλίματος διαπνέονται από πνεύμα καινοτομίας και φιλοδοξίας.
Ωστόσο, παρά την αναγνώριση στο Παρίσι του ρόλου των τοπικών και περιφερειακών αρχών, δεν έχουμε ακόμη προχωρήσει αρκετά στην προσπάθεια να συγκροτήσουμε ένα πραγματικά πολυσυλλεκτικό σύστημα διαχείρισης του κλίματος. Στην περσινή Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την αλλαγή του κλίματος η προεδρία από τα Νησιά Φίτζι έδωσε βήμα στις τοπικές και περιφερειακές αρχές, σε εκπροσώπους της κοινωνίας πολιτών και των επιχειρήσεων για να διατυπώσουν τις θέσεις τους στο πλαίσιο της διαδικασίας του ΟΗΕ για το κλίμα. Πρέπει η διαδικασία του διαλόγου-ταλανόα , όχι μόνο να συνεχιστεί, αλλά και να ενισχυθεί, καθότι έχει αποδειχθεί ότι μέσω της αύξησης της συμμετοχής σε αυτές τις διαβουλεύσεις, επιδεικνύεται και μεγαλύτερη φιλοδοξία. Τούτο δε αποτελεί προϋπόθεση για την ευόδωση της διάσκεψης COP24.
Χρειαζόμαστε έναν ειλικρινή, ρεαλιστικό και διαφανή οδηγό για το κλίμα μέσω του οποίου θα καταγράφονται οι εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, θα κοινοποιούνται οι προσπάθειες για την προστασία του κλίματος και θα δηλώνεται τι μέσα θα πρέπει οι βιομηχανικές χώρες να παρέχουν στις φτωχότερες για να τις βοηθήσουν να μειώσουν τις ρυπογόνες εκπομπές και να προσαρμοστούν σ’ ένα θερμότερο πλανήτη. Τούτο προβάλλει ως αδήριτη ανάγκη και οφείλουμε να ενθαρρύνουμε όλους τους δήμους και περιφέρειες του πλανήτη να συμβάλουν στην εκπλήρωση των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης μέσω της ενεργού συμμετοχής τους στην «Πλατφόρμα ηγεσίας των πόλεων για τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ» και σε παρεμφερή εγχειρήματα.
Επομένως ήρθε η ώρα να παγιωθούν οι «Τοπικά και περιφερειακά καθορισμένες συνεισφορές» για να συμπληρωθούν οι αντίστοιχες εθνικές, αφ’ ενός για να δείξουμε έμπρακτα ότι οφείλουμε όλοι μας να δράσουμε υπέρ του κλίματος και αφ’ ετέρου για να διατηρηθεί το πνεύμα φιλοδοξίας σε τοπική και περιφερειακή κλίμακα. Τούτο θα μας φέρει πιο κοντά στον στόχο του γεφυρώματος του χάσματος μεταξύ των σημερινών δεσμεύσεων των κομμάτων και των επιπέδων ελάττωσης του διοξειδίου του άνθρακα που πρέπει να επιτευχθούν για την αντιστροφή της τάσης υπερθέρμανσης του πλανήτη.
Η στάθμιση των μεμονωμένων συνεισφορών σημαίνει επίσης ότι πρέπει να βοηθηθούν όσες πόλεις και περιφέρειες υπολείπονται. Οι βιομηχανικές χώρες οφείλουν να τηρήσουν τις οικονομικές τους δεσμεύσεις να στηρίξουν τις αναπτυσσόμενες και πιο ευάλωτες χώρες και περιφέρειες.
Στην Ευρώπη πολλές περιφέρειες εξαρτώνται εδώ και πολλά χρόνια από τον άνθρακα και συνεπώς πρέπει να βοηθηθούν στην προσπάθειά τους να μεταβούν σε μια οικονομία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά μεν ότι στον κλάδο της εξόρυξης άνθρακα απασχολούνται άμεσα 185.000 εργαζόμενοι σε 12 κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά θεωρεί ότι υπάρχει η δυνατότητα να δημιουργηθούν 900.000 θέσεις εργασίας έως τα τέλη της επόμενης δεκαετίας σε κλάδους όπως αυτός των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Η μείωση των αναγκών μας σε άνθρακα προϋποθέτει προσεκτικό σχεδιασμό, τεχνική υποστήριξη και περιφερειακές επενδύσεις για την προστασία των περιφερειακών οικονομιών. Στην Ευρώπη πρέπει να φροντίσουμε για την από κοινού χάραξη μιας ενωσιακής περιβαλλοντικής πολιτικής, η οποία αποτελεί πεδίο αρμοδιότητας των τοπικών και περιφερειακών αρχών. Πρέπει να τονωθούν και όχι να υποχωρήσουν οι ενωσιακές περιφερειακές επενδύσεις —με άλλα λόγια η πολιτική συνοχής— έτσι ώστε οι δήμοι και οι περιφέρειες να μπορέσουν να μετριάσουν τον αντίκτυπο στις οικονομίες τους, να τις προσαρμόσουν και να τις θωρακίσουν έναντι της κλιματικής αλλαγής.
Οι φετινές διαπραγματεύσεις στο Κατοβίτσε είναι κρίσιμες στην προσπάθεια να τεθούν τα θεμέλια για την εκπόνηση ενός άρτιου οδηγού για το πώς θα περιοριστεί η παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας κάτω από τον 1,5°C. Το σύνθημα της πολωνικής προεδρίας της COP24 είναι «Αλλάζουμε μαζί!» (Changing together) και, εάν όλοι μας επιδείξουμε το απαιτούμενο πολιτικό σθένος και καταβάλουμε τιτάνιες προσπάθειες, αυτό είναι εφικτό. Τούτο σημαίνει ότι πρέπει να αλλάξει ο τρόπος αντιμετώπισης του ζητήματος του κλίματος παγκοσμίως, έτσι ώστε οι τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να έχουν επισήμως θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με σκοπό τη μείωση της διάστασης ανάμεσα στις υποσχέσεις και τα επιτεύγματα για το κλίμα.
Τα χρονικά περιθώρια στενεύουν, όλη η υφήλιος μας παρακολουθεί κι εμείς πρέπει να πράξουμε περισσότερα, ταχύτερα και από κοινού. Με άλλα λόγια, μπορείτε να υπολογίζετε σ’ εμάς!»
_____________