Σε αυτή τη συνέντευξη, ο Piotr Całbecki (PL/EPP), Περιφερειάρχης Κουγιαβίας-Πομερανίας, απαντά σε πέντε ερωτήσεις σχετικά με τη διαχείριση των υδάτων στο πλαίσιο της νόσου COVID-19 και της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Ο εισηγητής της γνωμοδότησης της ΕτΠ με θέμα « Έλεγχος καταλληλότητας της οδηγίας πλαισίου για τα ύδατα και της οδηγίας για τις πλημμύρες » ζητεί αλλαγή μοντέλου ώστε η κυκλικότητα και η βιωσιμότητα να είναι στο επίκεντρο της εκ μέρους μας χρήσης των φυσικών πόρων και ιδίως του νερού. Το σχέδιο γνωμοδότησης θα τεθεί σε ψηφοφορία κατά την επόμενη συνεδρίαση της επιτροπής ENVE στις 8 Ιουνίου . Η γνωμοδότηση προβλέπεται να υιοθετηθεί κατά τη σύνοδο ολομέλειας που θα πραγματοποιηθεί στις 1-2 Ιουλίου, παράλληλα με συζήτηση υψηλού επιπέδου για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία.
Ως εισηγητής της γνωμοδότησης της ΕτΠ με θέμα την οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα, θα μπορούσατε να μας εξηγήσετε για ποιο λόγο το θέμα αυτό είναι σημαντικό για την ΕΕ, τις περιφέρειες και τις πόλεις της; Πώς αξιολογείτε την εφαρμογή της 20 χρόνια μετά την έναρξη ισχύος της και ποια διδάγματα μπορούμε να αντλήσουμε;
Η οδηγία πλαίσιο για τα ύδατα είχε πολύ θετικά αποτελέσματα, όχι μόνο με τη βελτίωση της οικολογικής κατάστασης των οικοσυστημάτων γλυκών υδάτων και των παράκτιων οικοσυστημάτων στην Ευρώπη, αλλά και με την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση της κοινωνίας μας. Ωστόσο, μετά από 20 χρόνια εφαρμογής, ανέκυψαν νέες προκλήσεις αλλά και νέες λύσεις. Μεταξύ των νέων προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε είναι τα αυξανόμενα συμπτώματα της υπερθέρμανσης του πλανήτη και η επείγουσα ανάγκη εφαρμογής της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και μιας νέας στρατηγικής για την τόνωση της κυκλικής οικονομίας και της βιοοικονομίας. Πρώτον, χρειαζόμαστε συστημικές λύσεις για τη μετατροπή της απειλής της ξηρασίας σε ευκαιρία, ξεκινώντας από την ενσωμάτωση της οδηγίας πλαισίου για τα ύδατα και της οδηγίας για τις πλημμύρες. Επιπλέον, οφείλουμε να διαδώσουμε καινοτόμες λύσεις και να εκμεταλλευτούμε τις ευκαιρίες που πηγάζουν από την οικο-υδρολογία και τις λύσεις που εμπνέονται από τη φύση. Πρόκειται για αποτελεσματικά εργαλεία, ιδίως για τον μετριασμό των ενδιάμεσων επιπτώσεων, όπως οι μη σημειακές (διάχυτες) πηγές ρύπανσης προερχόμενης από τη γεωργία και τις αστικοποιημένες περιοχές που ευθύνονται για σχεδόν 50% των ρύπων σε ορισμένες λεκάνες απορροής.
Είστε Περιφερειάρχης Κουγιαβίας-Πομερανίας. Η λειψυδρία και η ξηρασία αποτελούν επίσης ολοένα και μεγαλύτερη πρόκληση στην Πολωνία. Πόσο σημαντική είναι η συμμετοχή των περιφερειακών και των τοπικών αρχών στη διαχείριση των υδάτων;
Η περιφέρεια Κουγιαβίας-Πομερανίας είναι μία από τις πλέον διαφοροποιημένες περιφέρειες της Πολωνίας ως προς τους υδάτινους πόρους. Ωστόσο, αντιμετωπίζουμε επίσης προβλήματα που πρέπει να επιλύσουμε επειγόντως. Η στάθμη των υδάτων στον ποταμό Βιστούλα έχει μειωθεί δραματικά λόγω της ξηρασίας των τελευταίων ετών. Στο νότιο τμήμα της περιφέρειάς μας, οι εκτάσεις εντατικής γεωργίας είναι εκτεθειμένες στη λειψυδρία που έχει ως αποτέλεσμα τη διάβρωση του εδάφους, τη μη σημειακή ρύπανση των λιμνών και των ποταμών και τη μακροπρόθεσμη συρρίκνωση της βιωσιμότητας. Ωστόσο, στο βόρειο τμήμα της ίδιας περιφέρειας, τα εκτεταμένα δάση και οι φυσικές λίμνες αποτελούν παράδεισο βιοποικιλότητας. Ως περιφερειάρχης με πανεπιστημιακό πτυχίο στην αποκατάσταση των λιμνών, είμαι σε θέση να γνωρίζω καλά ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές είναι καθοριστικής σημασίας για τη διαχείριση των υδάτων. Βρισκόμαστε στην πλέον κατάλληλη θέση για τον εντοπισμό των ιδιαίτερων προκλήσεων που αντιμετωπίζει η εκάστοτε εδαφική περιοχή και κοινότητα, αλλά συγχρόνως διαθέτουμε και περισσότερες δυνατότητες για τη χάραξη δεόντως προσαρμοσμένων πολιτικών που συνεκτιμούν τις συγκεκριμένες ιδιαιτερότητες.
Η κλιματική αλλαγή και η πανδημία της νόσου COVID-9 έχουν τεράστιο αντίκτυπο στους υδάτινους πόρους, στις υπηρεσίες ύδατος και στην παροχή νερού σε ολόκληρη την Ευρώπη και ανά τον κόσμο. Τι χρειάζεται να γίνει για να εξασφαλιστεί η πρόσβαση όλων σε καθαρό και καλής ποιότητας νερό;
Οφείλουμε να αλλάξουμε την αντίληψή μας σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούμε με τη φύση. Πρέπει να διαφοροποιήσουμε την προσέγγιση που εφαρμόζουμε μηχανικά επιτρέποντας στους εαυτούς μας την κατανάλωση φυσικών πόρων στα τυφλά και χωρίς έλεγχο, ενώ επιπλέον συνεχίζουμε ασταμάτητα την εναπόθεση αποβλήτων και ρύπων. Χρειάζεται να εξελιχθούμε και να ενστερνιστούμε μια οικοσυστημική προσέγγιση η οποία θα θέτει την κυκλικότητα στο επίκεντρο της εκ μέρους μας χρήσης των φυσικών πόρων και ιδίως του νερού. Η βιώσιμη διαχείριση των υδάτων δεν είναι εφικτή χωρίς μια υπεύθυνη και συμμετοχική διαδικασία λήψης αποφάσεων η οποία θα εξασφαλίζει την πρόσβαση όλων σε καθαρό νερό.
Η γνωμοδότησή σας θα συμβάλει επίσης στο σχέδιο δράσης μηδενικής ρύπανσης για τον αέρα, το νερό και το έδαφος που θα υποβληθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντός του επόμενου έτους. Ποιο θα ήταν το βασικό μήνυμά σας σε αυτό το πλαίσιο;
Το βασικό μήνυμά μου είναι ότι πρέπει να αλλάξουμε τη σχέση μας με τη φύση και, κατά συνέπεια, να σχεδιάσουμε πολιτικές που σέβονται το περιβάλλον. Στην «Ανθρωπόκαινο» εποχή στην οποία ζούμε σήμερα, σε μια περίοδο κατά την οποία η ανθρώπινη δραστηριότητα ασκεί κυρίαρχη επίδραση στο κλίμα και στο περιβάλλον, πρέπει να γίνουμε όλοι μας υπεύθυνοι φορείς λήψης αποφάσεων. Θα συνεχίσουμε να υποβαθμίζουμε τη φύση και να αποτελούμε άμεση απειλή για τον ανθρώπινο πολιτισμό ή θα μάθουμε να διαχειριζόμαστε τους πόρους με βιώσιμο τρόπο; Μας παρέχεται μια εξαιρετική ευκαιρία για τη μεταστροφή μας προς μια κυκλική οικονομία η οποία θα σέβεται το περιβάλλον προάγοντας τη βιώσιμη κατανάλωση του νερού και άλλων ζωτικών πόρων. Το σχέδιο δράσης μηδενικής ρύπανσης για τον αέρα, το νερό και το έδαφος αποτελεί κεντρική συνιστώσα αυτής της μεταστροφής.
Η γνωμοδότησή σας εγκύπτει σε προκλήσεις που σχετίζονται με τις πλημμύρες, τη ρύπανση των υδάτων και τις περιβαλλοντικές συνέπειες της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ποια μέσα χρειάζονται οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές για την καλύτερη αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων;
Οι επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας στο περιβάλλον και στους υδάτινους πόρους, ειδικότερα, ασκούν σωρευτική επίδραση και δημιουργούν έναν επικίνδυνο φαύλο κύκλο. Χρειαζόμαστε ένα νέο μοντέλο βασισμένο σε επιστημονικά στοιχεία που θα βοηθήσει τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές να κάνουν τις βέλτιστες πολιτικές επιλογές. Για την επίτευξη αυτού του στόχου, είναι σημαντική η εδραίωση μόνιμης συνεργασίας μεταξύ τοπικών και περιφερειακών αρμοδίων χάραξης πολιτικής και επιστημόνων. Παραδείγματος χάρη, είμαστε υπερήφανοι για τη συνεργασία μας με τον καθηγητή Maciej Zalewski, διευθυντή του Ευρωπαϊκού Περιφερειακού Κέντρου Οικο-υδρολογίας (European Regional Centre for Ecohydrology - ERCE), του Διεθνούς Ινστιτούτου της Πολωνικής Ακαδημίας Επιστημών που είναι αφιερωμένο στη μελέτη των αλληλεπιδράσεων μεταξύ των υδάτων και των οικολογικών συστημάτων.
Ως δεύτερο βήμα, χρειαζόμαστε πρόσθετα μέσα για τη βελτίωση της παιδείας μας σχετικά με τη βιωσιμότητα, την ευαισθητοποίηση των κοινοτήτων μας, την απόκτηση γνώσεων και την προαγωγή αξιών που προωθούν πιο βιώσιμα πρότυπα διαβίωσης. Ο ψηφιακός κόσμος προσφέρει τεράστιες ευκαιρίες για την άμεση συμμετοχή των πολιτών σε αυτό εγχείρημα. Μια εφαρμογή για φορητές συσκευές που αναπτύχθηκε πρόσφατα στο πλαίσιο του σχεδίου AMBER (Adaptive Management of Barriers in European Rivers - Ευέλικτη διαχείριση των φραγμάτων στους ευρωπαϊκούς ποταμούς) αποτελεί καλό παράδειγμα διότι περιλαμβάνει επίσης ένα πρόγραμμα με τίτλο «Επιστήμη πολιτών» που αποσκοπεί στη συμμετοχή των αρμοδίων αρχών, των ΜΚΟ και του ευρέος κοινού στη συλλογή και τη διάδοση δεδομένων. Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία παρέχει νέες ευκαιρίες χάρη στη διαμόρφωση ενός συνεκτικού οράματος που βασίζεται σε ένα στέρεο διεπιστημονικό πλαίσιο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο παραμένω αισιόδοξος για το μέλλον.
Επισημάνσεις:
Το σχέδιο γνωμοδότησης με θέμα « Έλεγχος καταλληλότητας της οδηγίας πλαισίου για τα ύδατα και της οδηγίας για τις πλημμύρες » του εισηγητή Piotr Całbecki (PL/EPP) είναι διαθέσιμο στις 23 γλώσσες της ΕΕ και θα τεθεί σε ψηφοφορία κατά την επόμενη συνεδρίαση της επιτροπής ENVE στις 8 Ιουνίου. Εδώ μπορείτε να τηλεφορτώσετε τα έγγραφα της συνεδρίασης.
Το ένα τρίτο των εδαφών της ΕΕ πάσχει από λειψυδρία, η οποία εγείρει ανησυχίες σε πολλά κράτη μέλη. Καθώς η κλιματική αλλαγή προκαλεί απρόβλεπτα καιρικά φαινόμενα, αναμένεται αύξηση της ξηρασίας και της ―ποσοτικής και ποιοτικής― έλλειψης πόρων γλυκών υδάτων. Ανακοίνωση Τύπου της ΕτΠ στις 11/12/2018 με θέμα «Επαναχρησιμοποίηση των υδάτων στη γεωργία και διατήρηση των χώρων πρασίνου στις αστικές περιοχές».
Στοιχεία επικοινωνίας με την Υπηρεσία Τύπου:
David Crous
Τηλ.: +32 (0) 470 88 10 37
david.crous@cor.europa.eu