Σε αυτήν την συνέντευξη, ο Juan Espadas (ES/PES) , Δήμαρχος Σεβίλλης και πρόεδρος της επιτροπής ENVE και της ομάδας εργασίας «Πράσινη Συμφωνία και Τοπική Δράση» της ΕτΠ, απαντά σε τέσσερις ερωτήσεις σχετικά με τον νέο Χάρτη της Λειψίας , μια σειρά αρχών που κατευθύνουν τις ευρωπαϊκές χώρες προς την επίτευξη μεγαλύτερης αειφορίας, υψηλότερης ανθεκτικότητας και ευρύτερης πολυδεκτικότητας. Η γνωμοδότηση της ΕτΠ για την ανανέωση του Χάρτη της Λειψίας εγκρίθηκε κατά τη σύνοδο ολομέλειας του Οκτωβρίου 2020. Σήμερα, ο νέος Χάρτης της Λειψίας έχει αμείωτη σημασία, ιδίως όσον αφορά την καλλιέργεια αστικής αειφορίας μετά την πανδημία COVID-19.
Η πανδημία COVID-19 ανέδειξε την ανάγκη ανάπτυξης ήπιας κινητικότητας και νέας οργάνωσης της εργασίας στις πόλεις. Αυτές οι συστάσεις συνάδουν επίσης με τους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού και με την υλοποίηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (ΣΒΑ). Θα λέγατε πως η γνωμοδότησή σας για την ανανέωση του Χάρτη της Λειψίας για Βιώσιμες Ευρωπαϊκές Πόλεις πρωτοπορεί όσον αφορά την πρόταση νέων αναπτυξιακών στρατηγικών στην μετά-COVID-19 εποχή και στο πλαίσιο του σχεδίου ανάκαμψης;
Τόσο η γερμανική κυβέρνηση, που κατείχε την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ το δεύτερο εξάμηνο του 2020, όσο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών εργάζονταν για τον νέο Χάρτη της Λειψίας πολύ πριν την κρίση COVID-19. Ως εκλεγμένοι πολιτικοί, πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι αυτή η τρομερή κρίση θα μετατραπεί σε ευκαιρία για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής όλων των πολιτών μας. Τα τελευταία χρόνια, έχουμε βελτιώσει ουσιαστικά τις συλλογικές μας στρατηγικές για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής μέσω διεθνών συμφωνιών οριστικής σημασίας – το Δεκέμβριο του 2020 συμπληρώθηκαν 5 χρόνια από τη σύναψη της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα. Ο νέος Χάρτης της Λειψίας επικαιροποιεί τις ανάγκες των αστικών οντοτήτων στο νέο παγκόσμιο πρότυπο. Οι πόλεις αποτελούν μηχανή αλλαγής προκειμένου να επιτευχθεί ένας πιο βιώσιμος και υγιής κόσμος. Τώρα που συμφωνήσαμε επί του νέου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ και επί του σχεδίου ανάκαμψης από την πανδημία COVID-19, ο Χάρτης της Λειψίας αποδεικνύει την αμείωτη σημασία του για την καθοδήγηση των πόλεων μας προς μια νέα εποχή αειφορίας, ανθεκτικότητας και πολυδεκτικότητας.
Η γνωμοδότησή σας εμμένει στην ανάγκη εταιρικής σχέσης με τους ευρωπαϊκούς δήμους προκειμένου η ΕΕ να επιτύχει τους στόχους της που κατοχυρώνονται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Εκτιμάτε ότι οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές συμμετέχουν επαρκώς στην υλοποίηση του σχεδίου ανάκαμψης «Next Generation EU»; Θα είναι οι πόροι που διατίθενται στους δήμους και τις περιφέρειες για την ανάπτυξη βιώσιμων πόλεων ―σε βιώσιμες περιφέρειες― επαρκείς για την υλοποίηση της οικολογικής και της ψηφιακής μετάβασης στην Ευρώπη χωρίς να μείνει κανείς στο περιθώριο;
Κατ’ αρχήν, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι κάθε κράτος μέλος της ΕΕ έχει τη δική του διοικητική αρχιτεκτονική. Κατά συνέπεια, είναι μάλλον δύσκολο να αναλυθεί η ακριβής συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών σε κάθε τομέα πολιτικής της ΕΕ. Αναμφίβολα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών αποτελεί το φόρουμ που εκφράζει τη συμμετοχή των δήμων και των περιφερειών στη χάραξη ενωσιακής πολιτικής, και ιδίως όσον αφορά το « Next Generation EU », το σχέδιο ανάκαμψης για την υπέρβαση του δραματικού κοινωνικού και οικονομικού αντικτύπου της νόσου COVID-19. Δεν πρέπει να λησμονούμε ότι οι δήμοι είναι οι οντότητες που βρίσκονται πλησιέστερα στους πολίτες και ότι αυτοί θα κληθούν να υλοποιήσουν τα περισσότερα από τα μέτρα ανάκαμψης. Οι τοπικές ―και οι περιφερειακές― αρχές πρέπει συνεπώς να βρίσκονται στον πυρήνα του σχεδιασμού των σχεδίων ανάκαμψης και των επενδύσεων προτεραιότητας. Στις αρχές του 2020, η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen παρουσίασε τις προτεραιότητές της, θέτοντας στην κορυφή την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία , τη νέα αναπτυξιακή συμφωνία της ΕΕ για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Όλες οι πολιτικές της ΕΕ πρέπει να συνάδουν με τις αρχές και τους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Δεν μπορούμε να πισωγυρίσουμε. Το μέλλον θα είναι είτε οικολογικό είτε απλώς δεν θα υπάρχει μέλλον. Οι δήμοι είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη αυτού του στόχου.
Η πανδημία COVID-19 ανέδειξε επίσης την αλληλεξάρτηση μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών, ιδίως όσον αφορά την οργάνωση των συστημάτων τροφίμων στην Ευρώπη. Τι προτείνετε, στη γνωμοδότηση της ΕτΠ, για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των περιοχών αυτών προκειμένου να επιτευχθούν καλύτερα οι στόχοι της πολιτικής συνοχής, της Πράσινης Συμφωνίας ή της στρατηγικής «από το αγρόκτημα στο πιάτο»;
Πρέπει να ενισχύσουμε τη συνεργασία μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών προκειμένου να οικοδομήσουμε πιο βιώσιμες πόλεις. Η συνεργασία στους τομείς της παραγωγής και κατανάλωσης τροφίμων είναι καθοριστικός παράγοντας. Η προώθηση της κατανάλωσης τροφίμων που παράγονται κοντά στις αστικές περιοχές δεν θα συμβάλει μόνο στη βιωσιμότητα των συστημάτων τροφίμων μας αλλά θα βελτιώσει και την υγεία μας. Πιστεύω πως πρέπει επίσης να υπογραμμίσουμε τη σημασία των μητροπολιτικών περιοχών, καθώς δεν μπορούμε να κατανοήσουμε τη λειτουργία των πόλεων αν δεν συνεκτιμήσουμε τις γύρω μητροπολιτικές περιοχές, οι οποίες πρέπει να εργαστούν μαζί σαν σύνολο για τη βελτίωση της αποδοτικότητας των πόλεων από πλευράς πόρων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί την πρωτοβουλία της για τη «βελτίωση της νομοθεσίας». Τι προτείνετε σχετικά; Πιστεύετε ότι θα ήταν αναγκαία η μεταρρύθμιση του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου προκειμένου να συνυπολογίζονται περισσότερο οι δήμοι και οι περιφέρειες, οι στόχοι της πολιτικής συνοχής και η υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας;
Κατ’ αρχήν, θα ήθελα να καταστήσω σαφές ότι η βελτίωση της ρύθμισης δεν σημαίνει απορρύθμιση. Πράγματι, η Ευρώπη πρέπει να είναι πιο αποτελεσματική στις μέρες μας και η πανδημία του κορονοϊού το κατέδειξε ξεκάθαρα. Ο μόνος τρόπος να επιτευχθεί αυτός ο στόχος είναι να ενισχυθεί η συνεργασία και ο συντονισμός μεταξύ των διαφορετικών επιπέδων διακυβέρνησης, δηλαδή του ευρωπαϊκού, του εθνικού, αλλά και του περιφερειακού και του τοπικού. Πρόκειται αναμφίβολα για το πρώτο βήμα προς τη βελτίωση της νομοθεσίας! Για παράδειγμα, το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, η ευρωπαϊκή διαδικασία κατάρτισης συγκεκριμένων οικονομικών συστάσεων για τα κράτη μέλη της ΕΕ σε ετήσια βάση, δεν μπορεί να συνεχίσει να αποτελεί μια απλή γραφειοκρατική διαδικασία χωρίς δημοκρατικό έλεγχο και χωρίς αγκύρωση στις ευρωπαϊκές περιφέρειες. Γι’ αυτό, στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών, θέλουμε οι δήμοι και οι περιφέρειες να συμμετέχουν επισήμως στην κατάρτιση αυτών των συστάσεων. Επίσης, ζητούμε την ανάθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο των απαιτούμενων εξουσιών ώστε να μπορεί να επιτελέσει πλήρως τον ρόλο του όσον αφορά τον δημοκρατικό έλεγχο, πράγμα που δε συμβαίνει σήμερα. Ακόμη, από θεματική άποψη, διερωτόμαστε γιατί απουσίαζαν μέχρι πρόσφατα οι συστάσεις όσον αφορά τις δημόσιες επενδύσεις, την αλληλεγγύη ή τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης από τις ειδικές συστάσεις του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, ιδίως δεδομένου ότι η τρέχουσα κρίση αποδεικνύει τη χρησιμότητά τους. Πρέπει να αλλάξουμε αυτήν την προσέγγιση προκειμένου να προσαρμοστούμε και να ανταποκριθούμε στις απτές ανάγκες των πολιτών και των περιοχών μας. Έτσι μόνο θα μπορέσουμε να υλοποιήσουμε την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία χωρίς να μείνει κανείς στο περιθώριο.
Γενικές πληροφορίες:
Ο Χάρτης της Λειψίας για Βιώσιμες Ευρωπαϊκές Πόλεις , που εκδόθηκε το 2007 κατά τη διάρκεια της γερμανικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, συνέβαλε στην παγίωση της έννοιας της ολοκληρωμένης αστικής ανάπτυξης σε επίπεδο ΕΕ και επηρέασε την ανάπτυξη ενωσιακών πρωτοβουλιών, όπως το Αστικό Θεματολόγιο .
Ο νέος Χάρτης της Λειψίας εγκρίθηκε στην άτυπη σύνοδο υπουργών αστικής και εδαφικής ανάπτυξης στις 30 Νοεμβρίου 2020.
Η ανανεωμένη έκδοση συνεκτιμά τον αντίκτυπο των υγειονομικών πανδημιών στις πόλεις και τις κωμοπόλεις και την επακόλουθη δυνητική αύξηση των εδαφικών ανισοτήτων. Το νέο κείμενο στηρίζει τις αρχές μιας προσέγγισης ολοκληρωμένης, τοποκεντρικής και πολυεπίπεδης διακυβέρνησης.
Ο ανανεωμένος χάρτης αναγνωρίζει ότι οι γύρω αγροτικές περιοχές παρέχουν σημαντικά οφέλη στις πόλεις. Η νέα έκδοση του Χάρτη της Λειψίας αναγνωρίζει ρητά τη σημασία της προώθησης της «ψηφιακής συνοχής» στην Ευρώπη, τόσο για τους πολίτες όσο και για τις περιοχές.
Ο νέος Χάρτης της Λειψίας αναγνωρίζει την εγκυρότητα των τριών πυλώνων (Καλύτερη ρύθμιση, καλύτερη χρηματοδότηση και καλύτερη γνώση) του Αστικού Θεματολογίου της ΕΕ που καθορίστηκαν από το Σύμφωνο του Άμστερνταμ.
Το δεύτερο εξάμηνο του 2020, η γερμανική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ ακολούθησε τη σύσταση της ΕτΠ να καταρτίσει συμπεράσματα του Συμβουλίου για το Χάρτη της Λειψίας, το Αστικό Θεματολόγιο της ΕΕ και τη σχέση του με το Εδαφικό Θεματολόγιο της ΕΕ, τα οποία υπεβλήθησαν και εγκρίθηκαν στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος της ΕΕ στις 17 Δεκεμβρίου 2020.
Στοιχεία επικοινωνίας της Υπηρεσίας Τύπου : pressecdr@cor.europa.eu