Η βελτίωση της πρόσβασης σε δημόσιες υπηρεσίες για τους πολίτες των παραμεθόριων περιοχών της ΕΕ αποτελεί το κύριο αντικείμενο της γνωμοδότησης που καταρτίστηκε από τον Pavel Branda (ECR/CZ), αντιδήμαρχο Ράντλο, και συζητήθηκε από τα μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών στη σύνοδο ολομέλειας του Φεβρουαρίου. Στη γνωμοδότηση αναδεικνύονται τα πλεονεκτήματα της παροχής δημοσίων υπηρεσιών πέρα από τα σύνορα, ενώ ζητείται ισχυρότερο νομικό πλαίσιο, σταθερές δομές όπως διασυνοριακά σημεία επαφής, καθώς και χρηματοδοτική στήριξη μέσω της πρωτοβουλίας REACT-EU.
Σχεδόν το ένα τρίτο των πολιτών της ΕΕ ζουν ή εργάζονται σε παραμεθόριες περιοχές όπου η πρόσβαση σε δημόσιες υπηρεσίες, όπως οι μεταφορές, η εκπαίδευση ή η υγειονομική περίθαλψη, συχνά είναι περιορισμένη σε σχέση με τις κεντρικές περιφέρειες ή τις περιφέρειες των πρωτευουσών. Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο για τις αραιοκατοικημένες περιοχές με γηράσκοντες πληθυσμούς. Η παροχή δημοσίων υπηρεσιών πέρα από τα σύνορα δεν θα βελτιώσει απλώς την ποιότητα ζωής των πολιτών σε κάθε πλευρά των συνόρων, αλλά θα καταστήσει τις δημόσιες υπηρεσίες αποδοτικότερες από πλευράς κόστους. Στη γνωμοδότηση τονίζεται ότι απαιτείται ένα ισχυρότερο νομικό πλαίσιο εντός της ΕΕ που θα επιτρέπει την αποτελεσματική καθιέρωση και διαχείριση των διασυνοριακών δημοσίων υπηρεσιών. Τα κράτη μέλη καλούνται επίσης να επανεξετάσουν τα δικά τους νομικά πλαίσια ως προς τον αντίκτυπό τους στις παραμεθόριες περιοχές, καθώς τα ισχύοντα πλαίσια επιβάλλουν συχνά δυσβάσταχτο διοικητικό φόρτο και κόστος, πράγμα που αναγκάζει πολλές τοπικές και περιφερειακές αρχές να εγκαταλείψουν τα σχέδιά τους.
«Η πρόσβαση σε διασυνοριακές δημόσιες υπηρεσίες συμβάλλει στην άμβλυνση των αρνητικών μεθοριακών επιπτώσεων και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών που ζουν σε παραμεθόριες περιοχές. Χρειαζόμαστε περισσότερα έμπρακτα βήματα που θα βελτιώνουν τις συνθήκες για την αποτελεσματική παροχή διασυνοριακών δημοσίων υπηρεσιών στην Ευρώπη, όπως νομικό πλαίσιο, δομές και χρηματοδότηση» , ανέφερε ο Pavel Branda (ECR/CZ), αντιδήμαρχος Ράντλο και εισηγητής της γνωμοδότησης με θέμα «Οι διασυνοριακές δημόσιες υπηρεσίες στην Ευρώπη».
Η Anne Sander (FR/EPP), μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, παρατήρησε: «Υποστηρίζω ένθερμα τις διασυνοριακές δημόσιες υπηρεσίες στην Ευρώπη. Η κρίση COVID-19 ανέδειξε την ανάγκη ενίσχυσης των υφιστάμενων διασυνοριακών δημοσίων υπηρεσιών και δημιουργίας νέων στις διασυνοριακές περιοχές που τις χρειάζονται περισσότερο. Αποτελούν πραγματικούς πυλώνες της διασυνοριακής συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών και βελτιώνουν ουσιαστικά τις ζωές των Ευρωπαίων πολιτών. Σχεδόν ένα τρίτο των Ευρωπαίων ζουν και εργάζονται σε διασυνοριακές περιοχές και αντιμετωπίζουν καθημερινές δυσκολίες όσον αφορά την πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη, τη διέλευση των συνόρων, τη χρήση μέσων μεταφοράς, την κατάρτιση, την εργασία, ακόμα και τις μετακινήσεις τους. Πρόκειται για οικονομική, κοινωνική, πολιτική και ανθρώπινη πρόκληση» .
Ο εισηγητής συνιστά στα κράτη μέλη να διαθέσουν ένα μέρος των πρόσθετων πόρων τους στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας REACT-EU σε προγράμματα διασυνοριακής συνεργασίας, διευκολύνοντας έτσι την αποτελεσματική επανεκκίνηση και ενίσχυση της διασυνοριακής συνεργασίας μετά την κρίση COVID-19. Προτείνει επίσης τη δημιουργία, όπου αυτό είναι απαραίτητο, σταθερών, μόνιμων και διαδιοικητικών εθνικών διασυνοριακών σημείων επαφής τα οποία θα μπορούσαν να συμβάλουν στη συστηματική άρση των συνοριακών εμποδίων· επισημαίνει δε πως απαιτείται η διατήρηση ενός ελάχιστου επιπέδου διασυνοριακής συνεργασίας σε κάθε περίπτωση, ακόμα και σε περιόδους κρίσης.
Για την ενίσχυση της πρόσβασης σε δημόσιες υπηρεσίες στις παραμεθόριες περιοχές, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών επαναλαμβάνει τη σθεναρή υποστήριξή της σε νομοθετικές πρωτοβουλίες, όπως ο Ευρωπαϊκός Διασυνοριακός Μηχανισμός (ΕΔΜ), που έχει προς το παρόν παγώσει στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο εισηγητής υπογραμμίζει επίσης τα οφέλη και τις δυνατότητες των Ευρωπαϊκών Ομίλων Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ) που θα μπορούσαν να αποβούν ιδιαίτερα χρήσιμοι σε περιπτώσεις όπου οι δημόσιες αρχές είναι οι κύριοι πάροχοι και υπάρχει ανάγκη κοινού προϋπολογισμού και στελέχωσης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών προσχώρησε επίσης στην Ευρωπαϊκή Διασυνοριακή Συμμαχία Πολιτών, που εγκαινιάστηκε από τον Σύνδεσμο Ευρωπαϊκών Συνοριακών Περιφερειών (ΣΕΣΠ), τη Διασυνοριακή Επιχειρησιακή Αποστολή και την Κεντροευρωπαϊκή Υπηρεσία Διασυνοριακών Πρωτοβουλιών (CESCI) τον Ιούνιο του 2020 μετά τις εμπειρίες από την κρίση COVID-19. Η Συμμαχία καλεί όλους τους ενδιαφερόμενους πολίτες που ζουν σε παραμεθόριες περιοχές, καθώς και τους πολίτες που ενδιαφέρονται για το θέμα, να προσχωρήσουν στη Συμμαχία και να υπογράψουν τη δήλωση που είναι διαθέσιμη στον ιστότοπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών.
Γενικές πληροφορίες:
- Ο Ευρωπαϊκός Διασυνοριακός Μηχανισμός (ΕΔΜ) προτάθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2018 ως λύση για την υπέρβαση των νομικών και διοικητικών φραγμών που εμποδίζουν τη διασυνοριακή συνεργασία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο μηχανισμός θα επιτρέπει την εφαρμογή νόμων της γειτονικής χώρας σε διασυνοριακές περιοχές. Η πρόταση έχει μέχρι στιγμής παγώσει στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
- Η πρωτοβουλία REACT-EU είναι μέρος του σχεδίου ανάκαμψης της ΕΕ και αντιμετωπίζει τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19. Η πρωτοβουλία, που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2021, αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα του νέου μέσου Next Generation EU, με κονδύλια ύψους 47,5 δισ. ευρώ.
- Ο Ευρωπαϊκός Όμιλος Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ) αποτελεί νομικό μέσο που αποσκοπεί στη διευκόλυνση και την προαγωγή της διασυνοριακής, διακρατικής και διαπεριφερειακής συνεργασίας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών διαχειρίζεται την πλατφόρμα ΕΟΕΣ , που περιλαμβάνει τους πολιτικούς και τεχνικούς εκπροσώπους όλων των υφιστάμενων ΕΟΕΣ, των υπό συγκρότηση ΕΟΕΣ και τα μέλη της ομάδας εμπειρογνωμόνων, καθώς και ενώσεις και άλλους εμπειρογνώμονες και ενδιαφερόμενους φορείς.
Επικοινωνία:
Carmen Schmidle
Tηλ. +32 (0)494 735787
carmen.schmidle@cor.europa.eu
Tobias Kolonko
Tηλ. +32 (0)2 282 2003
tobias.kolonko@ext.cor.europa.eu