Για τη μείωση των ανισοτήτων και την παροχή περισσότερων ευκαιριών για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών (ΕτΠ) επιθυμεί η πολιτική συνοχής να καταστεί ευκολότερη, πιο ευέλικτη και να μη χρησιμοποιείται ως κύρωση ή κίνητρο για την επίτευξη άλλων στόχων αλλά για τη χωρίς αποκλεισμούς διατηρήσιμη ανάπτυξη. Εκκλήσεις για βελτίωση και νομοθετικές τροπολογίες επί των προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πολιτική συνοχής της περιόδου 2021-2027 περιλαμβάνονται σε τέσσερεις διαφορετικές γνωμοδοτήσεις που υιοθέτησαν οι τοπικοί και περιφερειακοί ηγέτες κατά τη διάρκεια της συνόδου ολομέλειας της ΕτΠ στις 5 Δεκεμβρίου.
Η πολιτική συνοχής, ύψους 365 δισ. Ευρώ έως το 2020, είναι και θα παραμείνει την επόμενη δεκαετία το κύριο μέσο της ΕΕ για την προώθηση της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, τη συμμετοχή των τοπικών φορέων σε κοινές αναπτυξιακές στρατηγικές και την προβολή της δράσης της σε όλες τις κοινότητες. Επαναλαμβάνοντας την αντίθεσή τους στην μείωση κατά 10% που προτείνεται από την Επιτροπή, οι τοπικοί ηγέτες κατέθεσαν σήμερα συγκεκριμένες προτάσεις ώστε η πολιτική να καταστεί πιο αποτελεσματική.
« Οι προτάσεις που κατατίθενται σήμερα θα εκσυγχρονίσουν, θα απλοποιήσουν και θα βελτιώσουν την πολιτική συνοχής, αποδεικνύοντας την προσήλωση των ευρωπαϊκών δήμων και περιφερειών στην ενίσχυση της εν λόγω πολιτικής για να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις του μέλλοντος. Χρειαζόμαστε περισσότερη ευελιξία και κοινή διαχείριση ώστε οι στόχοι των ταμείων να υλοποιούνται από κοινού με όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, για να εξασφαλιστεί ότι η ΕΕ θα έχει τον αντίκτυπο που προσδοκούν οι πολίτες. Αυτό θα επιτρέψει στην πολιτική συνοχής να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις που βιώνει η Ευρώπη όχι μόνο σήμερα, αλλά και στο μέλλον », δήλωσε ο Πρόεδρος Karl-Heinz Lambertz (BE/PES).
Η Ευρωπαία Επίτροπος Περιφερειακής Πολιτικής Corina Cretu προσέθεσε: « Το πολύτιμο έργο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών για το μέλλον της πολιτικής συνοχής συνέβαλε στη διαμόρφωση του πλαισίου των διαπραγματεύσεων. Χαιρετίζω την εποικοδομητική της προσέγγιση όσον αφορά την πρόταση της Επιτροπής, ιδίως δε τη στήριξή τους στην αρχή μιας ισχυρής εταιρικής σχέσης, στην τοπική ανάπτυξη και στις συμφωνίες εταιρικής σχέσης σε όλα τα κράτη μέλη. Από την αρχή της συζήτησης για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ΕτΠ ήταν από τους πιο φανατικούς υπέρμαχους της πολιτικής συνοχής, όπως δείχνει η καθοριστική συνεισφορά της στη Συμμαχία για τη Συνοχή. Είμαι πεπεισμένη ότι η καλή μας συνεργασία θα συνεχίσει να αποφέρει καρπούς και να ανοίγει το δρόμο για μια ισχυρή πολιτική συνοχής ».
Οι τοπικοί και περιφερειακοί ηγέτες αξιολόγησαν τις νομοθετικές προτάσεις για την περίοδο 2021-2027 που κατέθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον περασμένο Μάιο και εξέφρασαν τις θέσεις τους για τη βελτίωση των γενικών διατάξεων που διέπουν τα κύρια ταμεία της ΕΕ (Κανονισμός περί κοινών διατάξεων), το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο+ και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Εδαφικής Συνεργασίας.
Κανονισμός περί Κοινών Διατάξεων (ΚΚΔ)
Η γνωμοδότηση , με εισηγητές την Catiuscia Marini (IT/PES), Περιφερειάρχη Ούμπριας και τον Michael Schneider (DE/EPP), υφυπουργό και εκπρόσωπο του ομόσπονδου κρατιδίου της Σαξονίας-Άνχαλτ στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση, υποστηρίζει ότι η πολιτική συνοχής πρέπει να καταστεί απλούστερη και πιο ευέλικτη μέσω της μείωσης του διοικητικού φόρτου για τους δικαιούχους και τους διαχειριστές ταμείων. « Ωστόσο, η απλούστευση δεν πρέπει να υπονομεύει τη συμμετοχή των περιφερειών, των δήμων και των τοπικών φορέων », ανέφερε η κ. Marini, προσθέτοντας ότι « οι αρχές της εταιρικής σχέσης και της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης πρέπει να παραμείνουν ακρογωνιαίος λίθος και δημοκρατικό εργαλείο του κύριου επενδυτικού μέσου της Ευρώπης ». Απαιτείται συνεπώς πλήρης εφαρμογή του Κώδικα δεοντολογίας.
« Είναι σαφής η ανάγκη για υψηλότερα ποσοστά συγχρηματοδότησης για τις τρεις κατηγορίες περιφερειών, προκειμένου να ενισχυθεί η ελκυστικότητα της πολιτικής συνοχής », επεσήμανε ο κ. Schneider, τονίζοντας ότι « το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) πρέπει συνεπώς να επανεισαχθεί στον ΚΚΔ προκειμένου να μεγιστοποιηθούν οι συνεργίες με τα άλλα ταμεία ».
Στη γνωμοδότηση, η ΕτΠ υποστηρίζει επίσης ότι:
καμία περιφέρεια της ΕΕ δεν πρέπει να βρεθεί αντιμέτωπη με δυσανάλογες περικοπές της χρηματοδότησης μετά το 2020. Το εθνικό «δίχτυ ασφαλείας» που προτείνεται από την Επιτροπή για τον περιορισμό των απωλειών για τα επιμέρους κράτη μέλη πρέπει αντιθέτως να εφαρμοστεί σε περιφερειακό επίπεδο·
το τρέχον επίπεδο συγχρηματοδότησης πρέπει να διατηρηθεί, με την ΕΕ να καλύπτει μέχρι 85% του κόστους των έργων στις λιγότερο ανεπτυγμένες και εξόχως απόκεντρες περιφέρειες, καθώς και για το ταμείο Συνοχής και τον στόχο Ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας, 70% του κόστους για τις μεταβατικές περιφέρειες και 50% για τις πιο ανεπτυγμένες περιφέρειες·
ο ισχύων κανόνας Ν+3 - σύμφωνα με τον οποίο η ενωσιακή χρηματοδότηση αποσύρεται εάν οι σχεδιασμένες δαπάνες δεν υλοποιούνται πραγματικά εντός 3 ετών - πρέπει να διατηρηθεί. Η πρόταση της Επιτροπής για μείωση της προθεσμίας σε δύο χρόνια θα οδηγούσε σε αλληλεπικάλυψη μεταξύ της ολοκλήρωσης των προγραμμάτων της περιόδου 2014-2020 και του πρώτου «στόχου n+2» των νέων προγραμμάτων, δημιουργώντας τεράστιο διοικητικό φόρτο για τους διαχειριστές·
η «μακροοικονομική αιρεσιμότητα» - που επιτρέπει το πάγωμα των κονδυλίων των ΕΔΕΤ σε χώρες οι εθνικές κυβερνήσεις των οποίων δεν συμμορφώνονται με τη δημοσιονομική πειθαρχία της ΕΕ - πρέπει να διαγραφεί από τον νέο κανονισμό, καθώς τιμωρεί τις τοπικές αρχές λόγω επιλογών έξω από τον έλεγχό τους, εισάγοντας μια επιβλαβή αβεβαιότητα στην υλοποίηση των επενδυτικών σχεδίων.
Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) και Ταμείο Συνοχής
Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) - σήμερα το ισχυρότερο μεμονωμένο επενδυτικό ταμείο της ΕΕ (με περίπου 200 δισ. ευρώ για 7 χρόνια) - και το Ταμείο Συνοχής - που αφορά χώρες το κατά κεφαλήν Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν των οποίων είναι χαμηλότερο του 90% του μέσου όρου της ΕΕ - πρέπει να συνεχίσουν να εστιάζουν στην οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή. Στη γνωμοδότηση που κατήρτισε ο Michiel Rijsberman (NL/ALDE), Περιφερειακός υπουργός της επαρχίας Φλέβολαντ, οι δήμοι και οι περιφέρειες ζητούν την αναθεώρηση και το μετριασμό της μείωση κατά 46% που προτείνεται από την Επιτροπή όσον αφορά τον προϋπολογισμό του Ταμείου Συνοχής, και την εξασφάλιση σταθερού προϋπολογισμού για το ΕΤΠΑ (+1%). « Για την καλύτερη αντιμετώπιση των αναγκών των κοινοτήτων μας, η θεματική συγκέντρωση, που επικεντρώνει τους πόρους του ΕΤΠΑ σε επιλεγμένους πολιτικούς στόχους, δεν πρέπει να λειτουργεί σε εθνικό επίπεδο όπως προτείνει η Επιτροπή, αλλά σε περιφερειακό επίπεδο », τόνισε ο κ. Rijsberman, εξηγώντας ότι « μια εθνική θεματική συγκέντρωση θα οδηγήσει στη συγκέντρωση του μηχανισμού κατανομής και θα είναι αντίθετη με την τοποκεντρική προσέγγιση της Πολιτικής Συνοχής ».
Σύμφωνα με τους δήμους και τις περιφέρειες της ΕΕ:
ο Κανονισμός περί κοινών διατάξεων και οι κανόνες για τα επιμέρους ταμεία πρέπει να εξασφαλίζουν τη συμπληρωματικότητα μεταξύ του ΕΤΠΑ, του ΕΓΤΑΑ και του ΕΚΤ και να επιτρέπουν συνεργίες στην υλοποίηση ολοκληρωμένων εδαφικών επενδύσεων και πρωτοβουλιών τοπικής ανάπτυξης με πρωτοβουλία των τοπικών κοινοτήτων·
τα ταμεία πρέπει να καταστούν οικολογικότερα, επιτρέποντας στις περιφέρειες να χρηματοδοτούν δράσεις κλιματικής προσαρμογής, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης της ανθεκτικότητας στις φυσικές καταστροφές·
τα κράτη μέλη πρέπει να αποφασίζουν σχετικά με κάθε μεταβίβαση πόρων του ΕΤΠΑ ή του ΤΣ σε άλλα μέσα ή προγράμματα της ΕΕ με τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών εταίρων, σύμφωνα με την αρχή της εταιρικής σχέσης. Η προτεινόμενη μεταφορά 5% των πόρων του ΕΤΠΑ ή του ΤΣ στο μέσο InvestEU, καθώς και η περαιτέρω μεταφορά 5% των πόρων του ΕΤΠΑ σε ενωσιακά προγράμματα τα οποία διαχειρίζεται απευθείας η Επιτροπή πρέπει να συμφωνηθεί με τις περιφέρειες και τους δήμους και να ανταποκρίνεται σε συγκεκριμένες τοπικές ανάγκες·
η έμφαση στη βιώσιμη αστική ανάπτυξη πρέπει να ενισχυθεί, με την επένδυση τουλάχιστον 6% των εθνικών πόρων του ΕΤΠΑ σε αυτόν τον στόχο, σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής·
το ΕΤΠΑ πρέπει να αντιμετωπίζει σοβαρά και μόνιμα φυσικά ή δημογραφικά μειονεκτήματα.
Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) +
Η γνωμοδότηση με εισηγήτρια την Περιφερειάρχη Ανδαλουσίας Susana Díaz Pacheco (ES/PES) επιδοκιμάζει την άμεση σύνδεση μεταξύ του ΕΚΤ+, του Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων και του συντονισμού των μακροοικονομικών πολιτικών των κρατών μελών μέσω του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, ως μέσου τόνωσης της ευρωπαϊκής κοινωνικής διάστασης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και της Πολιτικής Συνοχής. Οι δήμοι και οι περιφέρειες επιθυμούν η κοινωνική συνοχή να παραμείνει ο κύριος στόχος του ΕΚΤ και ζητούν την ενίσχυση της σύνδεσής του με τις ειδικές ανά χώρα συστάσεις που εκπονεί η Επιτροπή στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, προκειμένου να υλοποιηθεί καλύτερα αυτή η προτεραιότητα. Οι ανάγκες των πολιτών πρέπει να πρωτεύουν.
Στη γνωμοδότηση, οι τοπικοί και περιφερειακοί ηγέτες ζητούν:
ικανή χρηματοδότηση για την κάλυψη των επιπρόσθετων στόχων που ανατέθηκαν στο ΕΚΤ+. Η προσθήκη νέων καθηκόντων με διατήρηση της χρηματοδότησης στο ίδιο επίπεδο θα οδηγήσει σε σημαντικές περικοπές και μείωση του αντικτύπου·
δημοσιονομική ολοκλήρωση του ΕΚΤ+ με το ΕΤΠΑ και το Ταμείο Συνοχής. Ο διαχωρισμός που προτείνεται από την Επιτροπή ενέχει τον κίνδυνο διάσπασης της πολιτικής συνοχής, επιδεινώνοντας τις επιπτώσεις του διαχωρισμού του ΕΓΤΑΑ που είχε αποφασιστεί στο παρελθόν·
το άνοιγμα του ΕΚΤ+ στον τομέα της κοινωνικής καινοτομίας, όπως προτείνεται από την Επιτροπή. Ωστόσο, πρέπει να ενισχυθούν προορατικά οι ικανότητες των βασικών παραγόντων όσον αφορά το σχεδιασμό, την υλοποίηση και την αξιολόγηση των σχετικών προγραμμάτων·
ικανή αναγνώριση του έργου που επιτελούν οι δήμοι και οι περιφέρειες σχετικά με την κοινωνικοοικονομική ένταξη των μεταναστών, ιδίως σε περιοχές που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ.
Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία
Με τη γνωμοδότηση που κατήρτισε η Marie-Antoinette Maupertuis (FR/EA), μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της περιφερειακής διοίκησης της Κορσικής, η ΕτΠ επιδοκιμάζει την απόφαση θέσπισης ειδικού κανονισμού για αυτήν την ιδρυτική πολιτική της ΕΕ. Ταυτόχρονα, « οι δήμοι και οι περιφέρειες απορρίπτουν την πρόταση της Επιτροπής για μείωση του προϋπολογισμού της ΕΕΣ κατά 1,847 δισ. ευρώ », όπως δήλωσε η κ. Maupertuis, η οποία υποστήριξε επίσης ότι « η ΕτΠ είναι αποφασισμένη να εργαστεί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο: και το Συμβούλιο για την ανατροπή της πρότασης της Επιτροπής που αποκόπτει τις περιφέρειες από τη θαλάσσια διασυνοριακή συνεργασία θεωρώντας την απλώς διακρατική ».
Η ΕτΠ απορρίπτει επίσης ως αυθαίρετη την πρόταση να δοθεί προτεραιότητα στους πόρους για τις παραμεθόριες περιφέρειες μόνο εάν τουλάχιστον το ήμισυ του πληθυσμού τους ζει λιγότερο από 25 χιλιόμετρα μακριά από τη μεθόριο, πράγμα που δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα των περισσότερων παραμεθόριων περιοχών. Αντιτίθεται επίσης στη μείωση των συντελεστών συγχρηματοδότησης της ΕΕ από 85% σε 70%. Η ΕτΠ επικροτεί τη θέσπιση των νέων διαπεριφερειακών επενδύσεων στην καινοτομία και ζητεί αυτές να περιλαμβάνουν επίσης λιγότερο καινοτόμες περιφέρειες και περιοχές με γεωγραφικούς και φυσικούς περιορισμούς, προκειμένου να γεφυρωθεί το χάσμα καινοτομίας σε όλη την ΕΕ.
Επικοινωνία:
Pierluigi Boda
Tel.: +32 (0)2 282 2461
pierluigi.boda@cor.europa.eu