Κατά την άποψη του Προέδρου της ΕτΠ κ. Lambertz: «Η ΕΕ οφείλει να θέσει την κοινωνική πρόοδο και τις περιφερειακές επενδύσεις στο επίκεντρο του προγράμματος δράσης της»

Η μέτρηση της κοινωνικής προόδου σε περιφερειακό επίπεδο είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι ευρωπαϊκές, εθνικές και περιφερειακές επενδύσεις στηρίζουν τους κοινωνικούς στόχους της ΕΕ. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών (ΕτΠ) εκπόνησε τον πρώτο στα χρονικά Περιφερειακό κοινωνικό πίνακα αποτελεσμάτων , βάσει του οποίου προκύπτει ότι οι περισσότερες περιφέρειες της ΕΕ σημείωσαν πρόοδο κατά την περίοδο 2014-2018, παρά την ύπαρξη σημαντικών περιφερειακών αποκλίσεων στην ΕΕ.

Από το 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρακολουθεί την κοινωνική πρόοδο που σημειώνεται στα κράτη μέλη με τη χρήση ενός Κοινωνικού πίνακα αποτελεσμάτων που καλύπτει 12 τομείς πολιτικής, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται η ανεργία, η εκπαίδευση, η παιδική μέριμνα, η υγειονομική περίθαλψη και οι ψηφιακές δεξιότητες. Ωστόσο, η ΕτΠ ―η συνέλευση των τοπικών και των περιφερειακών ηγετών της ΕΕ― διαπίστωσε με ανησυχία ότι ο πίνακας αποτελεσμάτων της Επιτροπής παρέχει στοιχεία μόνο σε εθνικό επίπεδο. Βάσει στοιχείων της Eurostat, η ΕτΠ εγκαινίασε λοιπόν στη συνέχεια τον περιφερειακό κοινωνικό πίνακα αποτελεσμάτων για τη μέτρηση της κοινωνικής προόδου στις περιφέρειες της ΕΕ.

Σύμφωνα με τον Περιφερειακό κοινωνικό πίνακα αποτελεσμάτων , η γενική τάση μεταξύ του 2014 και του 2018 είναι θετική: πάνω από το 80% των περιφερειών της ΕΕ παρουσίασαν βελτίωση ως προς την κοινωνική πρόοδο. Ταυτόχρονα, προκύπτουν σημαντικές αποκλίσεις στο εσωτερικό κάθε μεμονωμένου κράτους μέλους, όπως για παράδειγμα μεταξύ των βόρειων και των νότιων περιφερειών της Ιταλίας· πρόκειται για τάση η οποία παρατηρήθηκε επίσης στον Πίνακα αποτελεσμάτων περιφερειακής καινοτομίας που δημοσιεύθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή νωρίτερα εντός του τρέχοντος έτους.

Ο Karl-Heinz Lambertz , Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών, δήλωσε:

«Η επιτυχία της Ευρώπης πρέπει να καθορίζεται με γνώμονα όχι μόνο την οικονομική, αλλά και την κοινωνική πρόοδο. Η κατανόηση της κατάστασης που επικρατεί στις περιφέρειές μας, θα συμβάλει στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας των πολιτικών και των επενδύσεων της ΕΕ για την αντιμετώπιση των περιφερειακών αποκλίσεων, καθώς και στη διασφάλιση του γεγονότος ότι δεν θα παραμεληθεί κανένας πολίτης. Έχει ασφαλώς σημειωθεί πρόοδος, αλλά η σημερινή έκθεση υποδεικνύει ότι η ΕΕ οφείλει να θέσει την αντιμετώπιση των κοινωνικών ανισοτήτων και την προώθηση της εδαφικής συνοχής στο επίκεντρο του προγράμματος δράσης της. Η έρευνα αυτή είναι μόνον η αρχή και προτρέπουμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αξιοποιήσει τις προσπάθειές μας και να ενσωματώσει την περιφερειακή διάσταση στις πολιτικές της, αλλά και στον κοινωνικό πίνακα αποτελεσμάτων της. Οι περιφέρειες και οι πόλεις είναι έτοιμες να οικοδομήσουν μια βιώσιμη Ευρώπη, αλλά χρειάζονται επενδύσεις και, γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, χρειαζόμαστε ευελιξία στο πλαίσιο του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, καθώς και μια ισχυρή πολιτική συνοχής και ένα εύρωστο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο στον επόμενο προϋπολογισμό της ΕΕ».

Κύρια πορίσματα:

Τα διαθέσιμα στοιχεία της Eurostat καθιστούν δυνατό να καλυφθούν οι 8 από τους 12 τομείς πολιτικής του κοινωνικού πίνακα αποτελεσμάτων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σε περιφερειακό επίπεδο ( NUTS 2 ), με ορισμένες προσαρμογές. Σύμφωνα με αυτή τη βάση, η ΕτΠ εκπόνησε έναν περιφερειακό κοινωνικό πίνακα αποτελεσμάτων που οδηγεί στην εξαγωγή των ακόλουθων συμπερασμάτων:

- Άτομα που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση και την κατάρτιση: η Πράγα στην πρώτη θέση. Παρότι το ποσοστό πρόωρης εγκατάλειψης του εκπαιδευτικού συστήματος στην ΕΕ μειώθηκε από 13,9% το 2010 σε 10,6% το 2018, τα περιφερειακά στοιχεία καταδεικνύουν σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των διαφόρων περιφερειών: για παράδειγμα, το μέσο ποσοστό στην Τσεχική Δημοκρατία είναι 6,2%, αλλά το ποσοστό αυτό κυμαίνεται από 2,7% στην Πράγα έως 17,1% στη Βορειοδυτική Τσεχία. Παρομοίως, στην Ισπανία ο εθνικός μέσος όρος ανέρχεται σε 21,5%, αλλά το ποσοστό αυτό ποικίλλει από 6,9% στη χώρα των Βάσκων έως 29,5% στην Μελίλια.

- Χάσμα μεταξύ των φύλων: σε καμία περιφέρεια δεν εργάζονται περισσότερες γυναίκες απ’ ό,τι άνδρες. Το 2018 το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών δεν υπερέβαινε το αντίστοιχο ποσοστό των ανδρών σε καμία περιφέρεια της ΕΕ. Οι περιφέρειες στις οποίες σημειώθηκε η μεγαλύτερη βελτίωση ως προς τη μείωση του χάσματος μεταξύ των φύλων στον τομέα της απασχόλησης από το 2014 έως το 2018 ήταν η περιφέρεια Övre Norrland στη Σουηδία (από 2,2% το 2014 σε 0,5% το 2018, ποσοστό που αντιστοιχεί σε μείωση του χάσματος κατά 77,27%), η Άνω Νορμανδία στη Γαλλία (μείωση κατά 63,83%) και το Βραδεμβούργο στη Γερμανία (μείωση κατά 62,22%).

- Άτομα που απειλούνται από τη φτώχεια ή τον κοινωνικό αποκλεισμό: τεράστιες αποκλίσεις στην Ιταλία. Παρότι δεν υπάρχουν αξιόπιστα διαθέσιμα στοιχεία για όλες τις περιφέρειες της ΕΕ, παρατηρήθηκε συνολική βελτίωση, αλλά εξακολουθούν να υφίστανται περιφερειακές ανισότητες: στην Ιταλία, το ποσοστό του κοινωνικού αποκλεισμού στο Μπολτσάνο ήταν 8,5%, κατ’ αντιδιαστολή προς τη Σικελία όπου το αντίστοιχο ποσοστό ανήλθε σε 52,1%.

- Νέοι που βρίσκονται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης (ΕΑΕΚ): ποσοστιαία αύξηση στο Ηνωμένο Βασίλειο. Υφίστανται σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των διαφόρων περιφερειών και τα χαμηλότερα ποσοστά εμφανίζονται στις ολλανδικές περιφέρειες (Ουτρέχτη, 3,2%). Ενώ το υψηλότερο ποσοστό για το 2018 σημειώθηκε στη Γαλλική Γουϊάνα (33,1%), ακολουθούμενη από τις περιφέρειες της Νότιας Ιταλίας (Σικελία, 31,5%), οι περιφέρειες στις οποίες παρατηρήθηκε η μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση στον εν λόγω τομέα βρίσκονται κατά κύριο λόγο στο Ηνωμένο Βασίλειο (για παράδειγμα, αύξηση από 7,7% σε 12% στη Βορειοανατολική Σκωτία).

- Ποσοστό απασχόλησης: κορυφαίες επιδόσεις στη Σκανδιναβία. Παρατηρούνται τεράστιες αποκλίσεις (από 40,8% στην περιφέρεια Μαγιότ της Γαλλίας έως 85,7% στη Στοκχόλμη της Σουηδίας). Οι περιφέρειες της Νότιας Ιταλίας και οι υπερπόντιες περιφέρειες της Γαλλίας εμφανίζουν τα χαμηλότερα ποσοστά απασχόλησης, ενώ οι σκανδιναβικές περιφέρειες τα υψηλότερα. Οι ισπανικές και οι ουγγρικές περιφέρειες παρουσίασαν τις υψηλότερες αυξήσεις κατά την τελευταία τετραετία.

- Ποσοστό ανεργίας: η Ελλάδα εξακολουθεί να ανακάμπτει από την κρίση. Εκτός από ελάχιστες εξαιρέσεις, όλες οι ευρωπαϊκές περιφέρειες σημείωσαν βελτίωση κατά την τελευταία τετραετία, αλλά η σημαντικότερη βελτίωση παρατηρήθηκε σε περιφέρειες της Ανατολικής Ευρώπης και σε χώρες εκτός της ζώνης του ευρώ. Οι περιφέρειες της Ελλάδας και της Ισπανίας εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας στην ηπειρωτική Ευρώπη (με μέγιστο ποσοστό 27% στη Δυτική Μακεδονία), ενώ οι περιφέρειες της Γερμανίας και της Τσεχίας τα χαμηλότερα.

- Μακροχρόνια ανεργία: εκτεταμένες περιφερειακές ανισότητες, ενώ η σημαντικότερη βελτίωση προκύπτει στην Πολωνία. Τεράστιες αποκλίσεις ως προς τα επίπεδα της μακροχρόνιας ανεργίας (από ελάχιστο ποσοστό 0,3% έως μέγιστο ποσοστό 28,7%). Οι χειρότερες επιδόσεις καταγράφηκαν στις περιφέρειες της Ελλάδας και οι καλύτερες στις περιφέρειες της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Πολωνίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι πολωνικές περιφέρειες παρουσίασαν τη σημαντικότερη βελτίωση κατά την τελευταία τετραετία.

- Προσδόκιμο επιβίωσης κατά τη γέννηση: οι ισπανικές και οι ιταλικές περιφέρειες βρίσκονται στην κορυφή της κατάταξης. Ο δείκτης αυτός είναι ο μοναδικός στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης για τον οποίο υπάρχουν διαθέσιμα περιφερειακά στοιχεία. Το υψηλότερο προσδόκιμο επιβίωσης παρατηρείται στις περιφέρειες της Ισπανίας και της Ιταλίας (85,1 έτη στην Κοινότητα της Μαδρίτης), ενώ το χαμηλότερο στις βουλγαρικές περιφέρειες (73,5 έτη στη Βορειοδυτική Βουλγαρία).

Η έκθεση κατατάσσει τις 281 περιφέρειες NUTS 2 σε τέσσερις κατηγορίες και καταγράφει την πρόοδό τους από το 2014 έως το 2018 (καλύπτει δε επτά από τους οκτώ προαναφερθέντες δείκτες, εξαιρουμένων των «ατόμων που απειλούνται από τη φτώχεια ή τον κοινωνικό αποκλεισμό», λόγω κατακερματισμού των δεδομένων):

 Περιφέρειες με θεαματική βελτίωση στις οποίες 7 δείκτες παρουσίασαν θετική εξέλιξη κατά τη διάρκεια αυτών των ετών (38 περιφέρειες, εκ των οποίων·7 στο Ηνωμένο Βασίλειο, 5 στην Ιταλία, 4 στις Κάτω Χώρες, 3 στη Γερμανία, 3 στην Πολωνία και επίσης 3 στην Ισπανία).

 Περιφέρειες με μέτρια βελτίωση στις οποίες 5 με 6 δείκτες παρουσίασαν θετική εξέλιξη (188 περιφέρειες).

 Περιφέρειες σε κατάσταση στασιμότητας στις οποίες 3 με 4 δείκτες παρουσίασαν θετική εξέλιξη (47 περιφέρειες).

 Περιφέρειες σε φθίνουσα πορεία στις οποίες μόνον 1 με 2 δείκτες παρουσίασαν θετική εξέλιξη (5 περιφέρειες, μεταξύ των οποίων η Ακιταίνη και η Μαγιότ στη Γαλλία, η Γκίσεν στη Γερμανία και η Βορειοανατολική Σκωτία στο Ηνωμένο Βασίλειο).

Επικοινωνία:

Lauri Ouvinen

Tηλ. +32 22822063

lauri.ouvinen@cor.europa.eu