Μεταξύ των προτεινόμενων μέτρων περιλαμβάνονται ειδική χρηματοδότηση για την επίτευξη ενεργειακής απόδοσης στα κτίρια, πράσινες επενδύσεις που εξαιρούνται από το δημόσιο έλλειμμα και μόνιμες διαβουλεύσεις για το κλίμα με τους πολίτες
Σε συνέχεια της έγκρισης από το Συμβούλιο των γενικών προσεγγίσεών του σχετικά με τους βασικούς φακέλους της «Δέσμης Fit for 55», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών εξέδωσε τέσσερις γνωμοδοτήσεις που σχετίζονται άμεσα με τον ρόλο των δήμων και των περιφερειών στην υλοποίηση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας – της αναπτυξιακής στρατηγικής της ΕΕ για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Με τις γνωμοδοτήσεις αυτές προτείνονται οικονομικά και χρηματοπιστωτικά μέτρα για την αύξηση των τοπικών «πράσινων» προϋπολογισμών, ζητείται η εφαρμογή της οδηγίας για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (ΟΕΑΚ), ενώ προβάλλεται η ανάγκη ανάπτυξης κοινωνικών μέτρων για την προστασία των πλέον ευάλωτων ατόμων και για την ενίσχυση του ρόλου των πολιτών στην πράσινη μετάβαση.
Ο πόλεμος στην Ουκρανία σηματοδοτεί μια μοναδική ευκαιρία για αποδέσμευση από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα και επίτευξη ενεργειακής κυριαρχίας στην ΕΕ. Η εκτόξευση των τιμών της ενέργειας έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθεί σημαντικά ο αριθμός των πολιτών που βρίσκονται σε κατάσταση ενεργειακής φτώχειας και οικονομικής αδυναμίας μετακινήσεων. Στις γνωμοδοτήσεις που εγκρίθηκαν κατά τη σύνοδο ολομέλειας της συνέλευσης των δήμων και των περιφερειών της ΕΕ τον Ιούνιο προτείνονται μέθοδοι για την αντιμετώπιση και των δύο αυτών βασικών προκλήσεων.
Στη γνωμοδότηση με θέμα την οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων, ο εισηγητής André Viola (FR/PES), μέλος του Διαμερισματικού Συμβουλίου της Aude, ανέφερε τα εξής: «Πρέπει να καταπολεμήσουμε την ενεργειακή φτώχεια και να επανεξετάσουμε το ενεργειακό μας σύστημα προκειμένου να είμαστε ανθεκτικότεροι και να επιτύχουμε τους κλιματικούς μας στόχους έως το 2050. Πρέπει να είμαστε φιλόδοξοι όσον αφορά την απαλλαγή του κτιριακού δυναμικού της ΕΕ από τις ανθρακούχες εκπομπές, διότι η ανακαίνιση θα πραγματοποιηθεί μόνο μία φορά έως τα μέσα του αιώνα! Χρειαζόμαστε ένα διαχρονικό σχέδιο ανακαίνισης, οικονομικά προσιτό για όλους τους πολίτες και τις τοπικές και περιφερειακές αρχές. Η αναθεωρημένη οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων πρέπει να επικεντρωθεί σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής των κτιρίων και να ενσωματώσει την κυκλική χρήση υλικών και την επάρκεια σε όλα τα στάδια.»Περισσότερες πληροφορίες.
Όσον αφορά τη γνωμοδότηση σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιταγές και την κοινωνική αποδοχή της οικολογικής μετάβασης, η εισηγήτρια Hanna Zdanowska (PL/EPP), δήμαρχος του Lodz και πρέσβειρα της Πολωνίας στο Σύμφωνο των Δημάρχων, δήλωσε τα εξής: «Η επιτυχία του οικολογικού μετασχηματισμού εξαρτάται από την ταχεία δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο για την υλοποίηση πράσινων δράσεων από τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές. Ζητούμε να διατεθούν άμεσα κονδύλια της ΕΕ στους δήμους και τις περιφέρειες για την υλοποίηση της Πράσινης Συμφωνίας σε τοπικό επίπεδο, καθώς και για την προώθηση της διαφοροποίησης των πηγών ενέργειας και την επίτευξη ανεξαρτησίας από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να ενισχύσουμε την ενεργειακή απόδοση στο πλαίσιο του «Κύματος ανακαινίσεων» και να επιταχύνουμε την ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στους δήμους και τις περιφέρειές μας. Ο οικολογικός μετασχηματισμός της ΕΕ πρέπει να βασίζεται σε ισχυρή κοινωνική αποδοχή και να μην αφήνει κανέναν πολίτη, έδαφος ή επιχείρηση στο περιθώριο. Ως εκ τούτου, προτείνουμε τη διοργάνωση μόνιμων τοπικών διαλόγων και τοπικών συνόδων κορυφής για το κλίμα προκειμένου να επιτευχθεί η οικολογική μετάβαση.» Περισσότερες πληροφορίες.
Σε σχέση με τη γνωμοδότηση με θέμα την εφαρμογή «πράσινων» προϋπολογισμών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, ο εισηγητής Vincent Chauvet (FR/Renew Europe), δήμαρχος του Autun, δήλωσε τα εξής: «Η κλιματική αλλαγή έχει μεγάλο οικονομικό αντίκτυπο και ακόμη μεγαλύτερο περιβαλλοντικό κόστος. Οι δήμοι και οι περιφέρειες διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην επίτευξη της χωρίς αποκλεισμούς πράσινης μετάβασης. Τα κράτη μέλη και η ΕΕ πρέπει από κοινού να στηρίξουν τις τοπικές και περιφερειακές αρχές με άμεση χρηματοδότηση και συγκεκριμένα μέτρα. Πρέπει επειγόντως να συμφωνήσουμε σε έναν κοινό ορισμό του πράσινου προϋπολογισμού και σε ένα δομημένο αλλά ευέλικτο ευρωπαϊκό πλαίσιο, το οποίο θα συμβάλει στην ευθυγράμμιση των κονδυλίων του προϋπολογισμού με τους στόχους για το κλίμα και το περιβάλλον. Η πράσινη μετάβαση είτε θα πραγματοποιηθεί σε τοπικό επίπεδο είτε δεν θα πραγματοποιηθεί καθόλου.»Περισσότερες πληροφορίες εδώ.Ο εισηγητής Chauvet θα είναι μέλος της αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών στην επόμενη παγκόσμια διάσκεψη για το κλίμα που θα διοργανωθεί από τα Ηνωμένα Έθνη τον Νοέμβριο στην Αίγυπτο (COP27).
Επιπλέον, η ΕτΠ υιοθέτησε γνωμοδότηση με θέμα τη νέα στρατηγική της ΕΕ για την Αρκτική, με εισηγήτρια την Mirja Vehkapera (FI/Renew Europe), μέλος του δημοτικού συμβουλίου του Oulu: «Υπάρχει ανάγκη στόχευσης της χρηματοδότησης της ΕΕ για τη στήριξη και τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των επενδύσεων στην Αρκτική. Πρέπει να εξεταστεί ο τρόπος υλοποίησης της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της δέσμης μέτρων προσαρμογής στον στόχο 55 % για το κλίμα, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις ιδιαιτερότητες της ευρωπαϊκής Αρκτικής. Για παράδειγμα, οι ειδικές συνθήκες χειμερινής ναυτιλίας στην Αρκτική πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στο πλαίσιο της εμπορίας εκπομπών. Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ της υπεύθυνης ανάπτυξης των φυσικών πόρων και της προστασίας του περιβάλλοντος, προκειμένου να αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό της Αρκτικής ως κινητήριας δύναμης της πράσινης ανάπτυξης και της ψηφιακής μετάβασης στην ΕΕ. Η Αρκτική μπορεί να παρέχει στην Ευρώπη γνώσεις, προϊόντα, πόρους και ενέργεια ζωτικής σημασίας για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ για το κλίμα.»Περισσότερες πληροφορίες εδώ.
Γενικό πλαίσιο:
Τα κτίρια ευθύνονται για το 40 % της τελικής συνολικής κατανάλωσης ενέργειας στην ΕΕ και για το 36 % των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που σχετίζονται με την ενέργεια. Απώτερος στόχος της νέας οδηγίας είναι η απαλλαγή του κτιριακού δυναμικού της Ευρώπης από τις ανθρακούχες εκπομπές έως το 2050. Η ΕτΠ ζητεί η νέα οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων να εφαρμόζεται όχι μόνο στα νέα κτίρια αλλά και στις ανακαινίσεις. Η γνωμοδότηση που υιοθέτησε η ΕτΠ υποστηρίζει την πρόταση του André Viola να προβλεφθεί η κατάργηση των ορυκτών καυσίμων για θέρμανση και ψύξη το 2025, αντί του 2027, όπως προτείνεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Περισσότερες πληροφορίες.
Η ΕτΠ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επανεξετάσει τους κανόνες για τη χρηματοδότηση των δημοτικών υπηρεσιών, να μειώσει το κόστος των μέτρων ενεργειακής απόδοσης και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να μειώσει και να απλουστεύσει τους κανονιστικούς φραγμούς για τις νέες τεχνολογίες και τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα. Για να ενισχυθεί η κοινωνική αποδοχή, η ΕτΠ προτείνει διάφορα μέτρα, μεταξύ των οποίων η μεγαλύτερη χρήση της συμμετοχικής διακυβέρνησης –για παράδειγμα μέσω συμμετοχικών προϋπολογισμών και τοπικών διαλόγων– και η χρηματοδοτική στήριξη μόνιμων μηχανισμών διαβούλευσης, όπως οι τοπικές σύνοδοι κορυφής για το κλίμα. Περισσότερες πληροφορίες.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη να εξαιρέσουν τις πράσινες επενδύσεις από τον υπολογισμό του περιφερειακού δημόσιου ελλείμματος και από τον «χρυσό κανόνα» για το όριο χρέους και τάσσεται υπέρ της αποτελεσματικής, συμμετοχικής και διαφανούς κατάρτισης του πράσινου προϋπολογισμού. Η ΕτΠ ενθαρρύνει τη συμμετοχική προσέγγιση της κατάρτισης του πράσινου προϋπολογισμού προκειμένου να δοθεί η δυνατότητα στους πολίτες, και ιδίως στους νέους, να διαχειρίζονται μέρος του ετήσιου προϋπολογισμού για την υλοποίηση πράσινων σχεδίων. Η συνέλευση των περιφερειακών και τοπικών εκπροσώπων της ΕΕ ζητεί τη δημιουργία μιας πλατφόρμας συνεργασίας μεταξύ των αρχών για την ανάπτυξη των ικανοτήτων των τοπικών και περιφερειακών αρχών όσον αφορά τον οικολογικό προσανατολισμό του προϋπολογισμού τους και τη συγκέντρωση έργων μικρής κλίμακας με σκοπό τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας και την ανταλλαγή ορθών πρακτικών. Περισσότερες πληροφορίες.
Στη νέα στρατηγική της ΕΕ για την Αρκτική, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπογραμμίζει την αυξανόμενη στρατηγική και γεωπολιτική σημασία της Αρκτικής. Σύμφωνα με εκτίμηση που δημοσιεύθηκε στις αρχές του 2022, η ευρωπαϊκή Αρκτική διαθέτει επενδυτικό δυναμικό ύψους περίπου 150 δισ. ευρώ έως το 2030, εκ του οποίου μεγάλο μέρος συνδέεται με την υλοποίηση της πράσινης μετάβασης. Έμφαση δίνεται σε επενδύσεις σε χάλυβα με ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα, στην κατασκευή συσσωρευτών, στην εξόρυξη και επεξεργασία ορυκτών, καθώς και στην κυκλική οικονομία, τη βιοενέργεια και την αιολική ενέργεια. Περισσότερες πληροφορίες.
Η «Πράσινη Συμφωνία και τοπική δράση» είναι μια εμβληματική πρωτοβουλία της ΕτΠ που επιδιώκει να θέσει τους δήμους και τις περιφέρειες στο επίκεντρο της μετάβασης της ΕΕ προς την κλιματική ουδετερότητα.
Επικοινωνία:
David Crous // david.crous@cor.europa.eu // +32 (0) 470 88 10 37