Τα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα δεν συμπεριλαμβάνουν τις τοπικές και περιφερειακές αρχές Ενόψει της εναρκτήριας συνεδρίασης του νέου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η κοινή γνώμη διαμορφώνει ολοένα και περισσότερο τον διάλογο για το κλίμα. Όπως μας υπενθυμίζουν οι εβδομαδιαίες διαμαρτυρίες, η κλιματική φιλοδοξία δεν είναι πλέον αρκετή για την αντιστροφή της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Ομοίως, οι δήμοι και οι περιφέρειες της ΕΕ ζητούν υψηλότερους στόχους και πόρους για την επιτάχυνση της βιώσιμης ενεργειακής μετάβασης της Ευρώπης. Όσον αφορά τα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα των κρατών μελών, η ΕτΠ στηλιτεύει την έλλειψη μόνιμου πολυεπίπεδου διαλόγου με τις τοπικές και τις περιφερειακές αρχές, όπως ορίζει η διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών υιοθέτησε ομόφωνα τη γνωμοδότηση του Michele Emiliano (IT/PES) , Περιφερειάρχη Puglia, με θέμα « Καθαρός πλανήτης για όλους – Ένα ευρωπαϊκό, στρατηγικό, μακρόπνοο όραμα για μια ευημερούσα, σύγχρονη, ανταγωνιστική και κλιματικά ουδέτερη οικονομία ». Η γνωμοδότηση περιλαμβάνει μια σειρά προτάσεων που συνεισφέρουν στη στρατηγική κλιματικής ουδετερότητας της ΕΕ έως το 2050 , η οποία παρουσιάστηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Νοέμβριο του 2018.
Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών Karl-Heinz Lambertz δήλωσε: « Η Ευρώπη δεν θα επιτύχει την κλιματική ουδετερότητα χωρίς τη συμμετοχή των δήμων και των περιφερειών. Η διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης απαιτεί από τα κράτη μέλη τη θέσπιση μόνιμων πολυεπίπεδων διαλόγων, με τη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στον καθορισμό των εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα. Ωστόσο, τα σχέδια αυτά αποδείχθηκαν σαφώς ανεπαρκή. Για να επιτύχει η ΕΕ τη μετάβαση σε καθαρή ενέργεια, είναι καθοριστικής σημασίας όλα τα κράτη μέλη να δεσμευθούν για μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη έως το 2050 και να μεριμνήσουν για τη μόνιμη συμμετοχή των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην εκπόνηση των σχεδίων δράσης τους για το κλίμα και την ενέργεια».
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος αρμόδιος για τη Δράση για το Κλίμα και την Ενέργεια Miguel Arias Cañete δήλωσε: « Θα ήθελα να συγχαρώ τους περιφερειακούς και τους τοπικούς ηγέτες για το σημαντικό τους έργο όσον αφορά το κλίμα, την ενέργεια και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Πολλοί δήμοι και περιφέρειες έχουν θέσει πιο φιλόδοξους στόχους για το 2030 από ό,τι οι αντίστοιχες εθνικές τους κυβερνήσεις. Με πάνω από 9.000 δήμους, το Σύμφωνο των Δημάρχων για το Κλίμα και την Ενέργεια αποτελεί τη μεγαλύτερη πρωτοβουλία των δήμων και των κοινοτήτων, των επαρχιών και των περιφερειών που υλοποιούν την ενεργειακή μετάβαση. Πλέον προτείνουμε καλύτερες ευκαιρίες χρηματοδότησης για τους δήμους και τις περιφέρειες προκειμένου να υλοποιήσουν μέτρα μετριασμού και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, μεταξύ των οποίων το 35% των πόρων του προγράμματος «Ορίζων Ευρώπη», το νέο πρόγραμμα LIFE ύψους πέντε δισεκατομμυρίων ευρώ, καθώς και το πρόγραμμα InvestEU ―που διαδέχθηκε το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων― το 30% των πόρων του οποίου προτείνουμε να διατεθεί για τη στήριξη κλιματικών στόχων».
Ο εισηγητής Michele Emiliano (IT/PES) , Περιφερειάρχης Puglia, δήλωσε: « Οι δήμοι και οι περιφέρειες συνεισφέρουν στη χάραξη μιας ιστορικής πορείας προς έναν καθαρότερο πλανήτη για όλους. Η κατάσταση κλιματικής έκτακτης ανάγκης μάς επηρεάζει όλους και μας αναγκάζει να επωμιστούμε μια τεράστια ευθύνη. Η γνωμοδότησή μου που υιοθετήθηκε σήμερα στη σύνοδο ολομέλειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών επιβεβαιώνει την ανάγκη επίτευξης κλιματικής ουδετερότητας το αργότερο έως το 2050. Οι δήμοι και οι περιφέρειες είναι έτοιμοι από την πλευρά τους να πράξουν τα δέοντα. Ωστόσο, δεν μπορούμε να πούμε ότι ισχύει το ίδιο για το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, δεδομένου ότι ορισμένα κράτη μέλη αρνήθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα να δεσμευθούν για την επίτευξη του εν λόγω στόχου. Χρειαζόμαστε μια προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή προκειμένου να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την κλιματική κρίση και να δημιουργήσουμε μια δικαιότερη και πιο βιώσιμη Ευρώπη που δεν θα αφήνει κανέναν να μείνει πίσω».
Η ΕτΠ ζητεί την αύξηση του μεριδίου του προϋπολογισμού της ΕΕ που δαπανάται για το κλίμα τουλάχιστον σε 30%, υπενθυμίζοντας τη σημασία μιας αποτελεσματικής «ενεργειακής φορολογίας» που θα εξασφαλίζει μια συντονισμένη, συνεπή και έγκαιρη απάντηση στην κλιματική αλλαγή.
Τα μέλη υποστηρίζουν την αναθεώρηση του στόχου του 32% για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας σε επίπεδο ΕΕ υπό το φως των τεχνολογικών εξελίξεων, με μέλημα την επίτευξη ποσοστού ανερχόμενου σε 40% έως το 2030 προκειμένου να επέλθει κλιματική ουδετερότητα έως το 2050.
Η ΕτΠ προτείνει τη δημιουργία «Ευρωπαϊκού παρατηρητηρίου κλιματικής ουδετερότητας», με στόχο τη χαρτογράφηση και την παρακολούθηση των αδυναμιών των διαφόρων περιοχών κατά την ενεργειακή μετάβαση. Τα μέλη δηλώνουν πρόθυμα να συνεργαστούν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσον αφορά μια δομή τεχνικών ανταλλαγών σχετικά με την υλοποίηση της δέσμης μέτρων για την καθαρή ενέργεια.
Η συνέλευση των δήμων και των περιφερειών της ΕΕ ζητεί τη συστηματική συμμετοχή των περιφερειακών και των τοπικών αρχών στην υλοποίηση των ΣΒΑ, της Συμφωνίας του Παρισιού και των προπαρασκευαστικών εργασιών της COP25, συμπεριλαμβανομένης της χορήγησης σε έναν εκπρόσωπο της ΕτΠ του καθεστώτος του παρατηρητή σε όλα τα όργανα της UNFCCC.
Η γνωμοδότηση της ΕτΠ τονίζει την ανάγκη ενίσχυσης της σχέσης μεταξύ των κλιματικών πολιτικών και της ποιότητας του ατμοσφαιρικού αέρα και των άμεσων επιπτώσεών τους στην υγεία των πολιτών. Τα μέλη συμφωνούν ότι η απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές αποτελεί την αποτελεσματικότερη πολιτική πρόληψης για την προστασία της υγείας των πολιτών. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος εκτιμά ότι, ετησίως στην Ευρώπη, 483.000 πρόωροι θάνατοι οφείλονται στην ατμοσφαιρική ρύπανση.
Τα κράτη μέλη υπέβαλαν την πρώτη εκδοχή των εθνικών σχεδίων τους για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ) στις 31 Δεκεμβρίου 2018.
Τα ΕΣΕΚ περιλαμβάνουν τα εργαλεία σχεδιασμού των διαφόρων χωρών για τη συμβολή τους στην επίτευξη των στόχων της Ενεργειακής Ένωσης και, πρωτίστως, των ενεργειακών και των κλιματικών στόχων για το 2030. Την περασμένη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε τις ανά χώρα αξιολογήσεις των ΕΣΕΚ . Τα οριστικά ΕΣΕΚ πρέπει να έχουν κατατεθεί έως τα τέλη του τρέχοντος έτους.
Γενικές πληροφορίες:
Οι φωτογραφίες της συνόδου ολομέλειας είναι διαθέσιμες εδώ.
Η Διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης προβλέπει ότι «τα κράτη μέλη θα πρέπει να καθιερώσουν μια μόνιμη πλατφόρμα πολυεπίπεδου ενεργειακού διαλόγου η οποία θα συγκεντρώνει τις τοπικές αρχές, τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, την επιχειρηματική κοινότητα, τους επενδυτές και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη προκειμένου να συζητούνται οι διάφορες προβλεπόμενες επιλογές για την ενεργειακή και την κλιματική πολιτική. Στο πλαίσιο αυτής της πλατφόρμας θα πρέπει να συζητούνται τόσο τα ενοποιημένα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα όσο και οι μακροπρόθεσμες στρατηγικές για το κλίμα και την ενέργεια». Διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης (Ιανουάριος 2018) .
Εδώ μπορείτε να βρείτε το Δελτίο Τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που ανακοινώνει την αξιολόγηση των ΕΣΕΚ και εδώ την ανάλυση ανά χώρα . Με βάση αυτήν την ανάλυση, τα κράτη μέλη θα αναθεωρήσουν τώρα τις στρατηγικές τους και θα υποβάλουν την οριστική εκδοχή τους, το αργότερο στις 31 Δεκεμβρίου 2019.
Στις 28 Νοεμβρίου 2018, η Επιτροπή παρουσίασε το μακροπρόθεσμο στρατηγικό όραμά της για μια ευημερούσα, σύγχρονη, ανταγωνιστική και ουδέτερη οικονομία έως το 2050.
Η στρατηγική αυτή δείχνει τον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη μπορεί να αναλάβει ηγετικό ρόλο για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας, με την πραγματοποίηση επενδύσεων σε ρεαλιστικές τεχνολογικές λύσεις, καθώς και με την ισχυροποίηση των πολιτών και την εναρμόνιση των δράσεων σε βασικούς τομείς, όπως η βιομηχανική πολιτική, ο χρηματοπιστωτικός τομέας ή η έρευνα, ταυτόχρονα με τη διασφάλιση της κοινωνικής δικαιοσύνης για μια δίκαιη μετάβαση.
Κατόπιν των παροτρύνσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, το όραμα της Επιτροπής για ένα κλιματικά ουδέτερο μέλλον καλύπτει σχεδόν το σύνολο των πολιτικών της ΕΕ και συνάδει με τον στόχο της Συμφωνίας του Παρισιού όσον αφορά τη συγκράτηση της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα των 2°C και την καταβολή προσπαθειών για τη συγκράτησή της σε 1,5°C.
Καθαρός πλανήτης για όλους - Ένα ευρωπαϊκό, στρατηγικό, μακρόπνοο όραμα για μια ευημερούσα, σύγχρονη, ανταγωνιστική και κλιματικά ουδέτερη οικονομία
Ενδελεχής ανάλυση που συνοδεύει την Ανακοίνωση
Δελτίο Τύπου: Η Επιτροπή απευθύνει έκκληση για μια κλιματικά ουδέτερη Ευρώπη έως το 2050
Ερωτήσεις και απαντήσεις: Μακροπρόθεσμη στρατηγική για έναν καθαρό πλανήτη για όλους
Επικοινωνία: David Crous | david.crous@cor.europa.eu | +32 (0) 470 88 10 37