Τα εργαλεία προστασίας των καταναλωτών πρέπει να συνεκτιμούν πλήρως τις μείζονες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ευρωπαϊκή οικονομία μετά την κρίση COVID-19.
Στη σύνοδο ολομέλειας του Οκτωβρίου, τα μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών (ΕτΠ) ενέκριναν γνωμοδότηση με θέμα το Νέο θεματολόγιο για τους καταναλωτές , όπου τονίζεται η σημασία της προστασίας των δικαιωμάτων των καταναλωτών. Η προστασία των καταναλωτών πρέπει να συνεκτιμά τις επιπτώσεις της κρίσης COVID-19, των περιβαλλοντικών αλλαγών, του ψηφιακού μετασχηματισμού, της παγκοσμιοποίησης, καθώς και τις αναδυόμενες ιδιαίτερες ανάγκες των ευάλωτων καταναλωτών. Ταυτόχρονα, οι τοπικοί και οι περιφερειακοί ηγέτες τονίζουν την ανάγκη στήριξης των ΜΜΕ κατά την ψηφιακή και την πράσινη μετάβασή τους χωρίς αύξηση του διοικητικού φόρτου. Η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση είναι ουσιώδης για την επίτευξη αυτού του μετασχηματισμού.
Οι καταναλωτικές δαπάνες αντιπροσώπευαν το 52,6% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕγχΠ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2019. Ταυτόχρονα, ένας στους πέντε καταναλωτές δήλωνε ότι είχε τουλάχιστον ένα παράπονο από κάποια αγορά που πραγματοποίησε κατά την περασμένη χρονιά – αριθμός που παραμένει αμετάβλητος επί μία δεκαετία. Οι καταναλωτές πραγματοποιούν ολοένα και περισσότερο διαδικτυακές αγορές. Ένας στους έξι αγόρασε τουλάχιστον ένα προϊόν μέσω διαδικτύου το 2019. Παρότι οι αγορές μέσω διαδικτύου είναι πλέον πανταχού παρούσες, η ευρωπαϊκή νομοθεσία έχει ωστόσο μείνει πίσω. Η πανδημία ανέδειξε τη σημασία της ύπαρξης υψηλού επιπέδου προστασίας των καταναλωτών και στενής συνεργασίας μεταξύ των αρχών στην ΕΕ. Έφερε επίσης στο φως ορισμένες ελλείψεις στο ενωσιακό πλαίσιο προστασίας των καταναλωτών.
Η Alexia Bertrand (BE/Renew Europe),μέλος του κοινοβουλίου της περιφέρειας Βρυξελλών-Πρωτευούσης και εισηγήτρια του σχεδίου γνωμοδότησης με θέμα το Νέο θεματολόγιο για τους καταναλωτές , δήλωσε: «Η προστασία των καταναλωτών αποτελεί μία από τις σημαντικότερες και αμεσότερα αντιληπτές ευρωπαϊκές πολιτικές για τους πολίτες. Η ευρωπαϊκή αγορά βίωσε, ωστόσο, πολλές θεμελιώδεις μεταβάσεις και αντιμετωπίζει πληθώρα προκλήσεων, όπως η πρόσφατη πανδημία. Το γεγονός αυτό μας αναγκάζει να επανεξετάσουμε την προστασία των καταναλωτών. Πρέπει να τονίσουμε εκ νέου την επιτακτική ανάγκη διατήρησης και εφαρμογής των δικαιωμάτων των καταναλωτών: το γεγονός ότι τα δικαιώματα αυτά βρίσκονται επί του παρόντος στο επίκεντρο ή υπό πίεση δεν είναι λόγος για να υποκύψουμε στον πειρασμό της αποδυνάμωσής τους».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών (ΕτΠ) υπογραμμίζει στη γνωμοδότησή της τις άμεσες προκλήσεις για τους Ευρωπαίους καταναλωτές που σχετίζονται με την πανδημία, ενώ τονίζει μετ’ επιτάσεως την ανάγκη προστασίας και αυστηρής εφαρμογής των δικαιωμάτων των καταναλωτών και του σχετικού κεκτημένου της ΕΕ σε περιόδους κρίσης. Για παράδειγμα, η πρόσφατη ενίσχυση των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων των επιβατών των σιδηροδρόμων θα πρέπει να επεκταθεί με στόχο την προστασία των καταναλωτών από ακυρώσεις και σε άλλους τομείς, όπως οι πολιτιστικές και λοιπές εκδηλώσεις.
Η βιώσιμη κατανάλωση είναι καθοριστικής σημασίας για την επίτευξη των στόχων της Πράσινης Συμφωνίας. Οι καταναλωτές της ΕΕ επιτελούν καθοριστικό ρόλο στην πράσινη μετάβαση και, γι’ αυτό το λόγο, τα μέλη της ΕτΠ συμφώνησαν ότι η παροχή διαφανών και σαφών πληροφοριών όσον αφορά την αειφορία, τη δυνατότητα επισκευής και το κοινωνικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα των προϊόντων είναι ζωτικής σημασίας για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων.
Επιπλέον, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προώθηση νέων καταναλωτικών μοτίβων και συμπεριφορών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, όπως η συνεργατική οικονομία.
Στη γνωμοδότηση προτείνονται δράσεις όπως η απογραφή των υφιστάμενων τοπικών πρωτοβουλιών με σκοπό τη δημιουργία υποδομών για τοπικές επισκευές και τη στήριξη επιχειρηματικών μοντέλων που επιτρέπουν στους καταναλωτές να αγοράζουν υπηρεσίες αντί για προϊόντα· η υποστήριξη τοπικών και περιφερειακών έργων για την ανάπτυξη του χρηματοοικονομικού γραμματισμού των καταναλωτών, συμπεριλαμβανομένων των νέων ψηφιακών τεχνολογιών· η υποστήριξη πρωτοβουλιών για την αρωγή των τοπικών επιχειρήσεων και την προώθηση της βιοτεχνίας.
Τέλος, η γνωμοδότηση ζητεί τη θέσπιση συνεργασίας μεταξύ των τοπικών και των περιφερειακών αρχών, των οργανώσεων καταναλωτών και των επιχειρήσεων, έτσι ώστε να ενώσουν τις δυνάμεις τους με σκοπό να μεγιστοποιηθεί η χρήση των πόρων.
Γενικές πληροφορίες:
Νέο θεματολόγιο για τους καταναλωτές – Το ευρωπαϊκό θεματολόγιο για τους καταναλωτές αποτελεί το στρατηγικό όραμα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πολιτική καταναλωτών. Στις 13 Νοεμβρίου 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε νέο θεματολόγιο για τους καταναλωτές – τη στρατηγική της σχετικά με την πολιτική καταναλωτών για την περίοδο 2020-2025. Η στρατηγική επιδιώκει να καλύψει πέντε μακροπρόθεσμες προτεραιότητες: την πράσινη μετάβαση, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, το δικαίωμα προσφυγής και την επιβολή των δικαιωμάτων των καταναλωτών, τις ιδιαίτερες ανάγκες συγκεκριμένων ομάδων καταναλωτών, καθώς και τη διεθνή συνεργασία. Επιπλέον, προτείνει μέτρα για την αντιμετώπιση των άμεσων προκλήσεων που ανέκυψαν κατά την πανδημία. Κατά την επόμενη πενταετία, η Επιτροπή σχεδιάζει να χειραφετήσει τους καταναλωτές ενόψει της πράσινης μετάβασης, παρέχοντάς τους πληροφορίες για την αειφορία των προϊόντων, θεμελιώνοντας δικαίωμα επισκευής και θεσπίζοντας κανόνες για τους οικολογικούς ισχυρισμούς. Σχεδιάζει επίσης να αντιμετωπίσει προβληματικές πρακτικές στις διαδικτυακές αγορές, να καλύψει τα κενά όσον αφορά τους κανόνες ασφαλείας των προϊόντων, ιδίως για τα προϊόντα που πωλούνται μέσω διαδικτύου, και να βελτιώσει την επιβολή των υφιστάμενων κανόνων. Ταυτόχρονα, σχεδιάζει να βελτιώσει την προστασία των ευάλωτων ομάδων, ιδίως εκείνων που δεν έχουν πρόσβαση στο διαδίκτυο και των παιδιών. Σχεδιάζει επιπλέον την αναθεώρηση των κανόνων για τη λιανική τραπεζική και τη βελτίωση των υπηρεσιών χρηματοπιστωτικών συμβουλών στα κράτη μέλη.
Ευρωπαϊκό θεματολόγιο για τους καταναλωτές – Ανακοίνωση της Επιτροπής
Γνωμοδότηση με θέμα Μια νέα συμφωνία για τους καταναλωτές , εισηγητής: Samuel Azzopardi (MT/EPP)
Επικοινωνία:
Wioletta Wojewodzka
Tηλ. +32 473 843 986
wioletta.wojewodzka@cor.europa.eu