Πατήστε εδώ για την αυτόματη μετάφραση του κάτωθι κειμένου.
Οι δήμοι και οι περιφέρειες ζητούν έναν νέο νόμο της ΕΕ για τους ωκεανούς με μέλημα την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, τον περιορισμό της ρύπανσης και την αντιστροφή της απώλειας βιοποικιλότητας  

Η ΕτΠ επισημαίνει ότι μεγάλο μέρος της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της οδηγίας-πλαισίου για τη θαλάσσια στρατηγική (ΟΠΘΣ) της ΕΕ και των οδηγιών για τη φύση, δεν έχει τεθεί δεόντως σε εφαρμογή.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών (ΕτΠ) υπέβαλε μια σειρά προτάσεων για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και την αποκατάσταση των ωκεάνιων οικοσυστημάτων. Η ΕτΠ ζητεί τη θέσπιση νέου νόμου της ΕΕ για τους ωκεανούς, με μέλημα τη χάραξη μιας μακροπρόθεσμης πορείας με μετρήσιμους στόχους και προθεσμίες για τη διασφάλιση της προστασίας και της αποκατάστασης των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Οι τοπικοί και οι περιφερειακοί ηγέτες προτείνουν να συσταθεί Ταμείο Ωκεανών για την απαλλαγή των θαλάσσιων μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές και ζητούν την κατάργηση της εξαίρεσης των καυσίμων που χρησιμοποιούνται στην αλιεία στην οδηγία για τη φορολογία της ενέργειας. Η ΕτΠ καλεί επίσης την Επιτροπή να προτείνει ρηξικέλευθους νέους κανόνες σχετικά με τις υποχρεώσεις ποσόστωσης για ανακυκλωμένα θρεπτικά συστατικά αζώτου και φωσφόρου που διατίθενται στην αγορά της ΕΕ στο πλαίσιο των προσπαθειών της για τη μείωση της διαρροής θρεπτικών συστατικών στις θάλασσες της ΕΕ, την ανάσχεση της άνθισης επιβλαβών φυκιών και της περαιτέρω νέκρωσης του βυθού.

Οι ωκεανοί βρίσκονται αντιμέτωποι με μη αναστρέψιμη περιβαλλοντική ρύπανση. Οι διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές, η υπερβολική ναυσιπλοΐα, η αστική δόμηση, η βιομηχανική παραγωγή, η γεωργία και η παραγωγή ενέργειας επηρεάζουν, στο σύνολό τους, την ποιότητα των υδάτων, των θαλασσών και της θαλάσσιας βιοποικιλότητας. Ενώ οι ωκεανοί του πλανήτη κατακλύζονται από πλαστικά, χημικούς ρύπους και απορρέοντα γεωργικά λιπάσματα, η αυξανόμενη πίεση της αστικής ανάπτυξης και του τουρισμού στις παράκτιες ζώνες πλήττει επίσης σοβαρά τα θαλάσσια οικοσυστήματα και τη βιοποικιλότητα.

Η ΕτΠ ενέκρινε γνωμοδότηση επί του θέματος με εισηγήτρια την Emma Nohrén (SE/Πράσινοι). H αντιδήμαρχος του σουηδικού δήμου Lysekil δήλωσε: « Οι ωκεανοί και το κλίμα αποτελούν δύο όψεις του ίδιου νομίσματος! Το κλίμα δεν μπορεί να ρυθμιστεί κανονιστικά χωρίς υγιείς ωκεανούς. Ως εκ τούτου, ο νόμος για το κλίμα χρειάζεται να συμπληρωθεί με ένα νόμο για τους ωκεανούς, ο οποίος θα θέτει στόχους και προθεσμίες για τη βελτίωση του θαλάσσιου περιβάλλοντος. Η ρύπανση των ωκεανών αποτελεί παγκόσμιο ζήτημα, αλλά οι τοπικές και οι περιφερειακές κοινότητες επωμίζονται το κύριο βάρος. Πρέπει να δρομολογήσουμε δράσεις για την αξιοποίηση του ανεκμετάλλευτου δυναμικού των τοπικών και των υποεθνικών αρχών για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος της ΕΕ, σε συνδυασμό με την παροχή απασχόλησης και την τόνωση της οικονομίας. Δεν υπάρχουν πλέον περιθώρια αναβολής. Οφείλουμε να θέσουμε την ΕΕ στην πρώτη γραμμή της πράσινης μετάβασης, όπως προβλέπεται στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία ».

Η ΕτΠ επισημαίνει ότι μεγάλο μέρος της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της οδηγίας-πλαισίου για τη θαλάσσια στρατηγική της ΕΕ (ΟΠΘΣ) και των οδηγιών για τη φύση , δεν έχει τεθεί δεόντως σε εφαρμογή, όπως υπέδειξε το Ελεγκτικό Συνέδριο . Μετά τον πρώτο κύκλο εφαρμογής της ΟΠΘΣ, η ΕτΠ υπογραμμίζει ότι ―χωρίς καθορισμένες οριακές τιμές ή σαφείς, φιλόδοξους και μετρήσιμους στόχους― δεν θα σημειωθεί ποτέ πρόοδος και ζητεί να καθοριστούν αυτοί οι στόχοι χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση.

Η ΕτΠ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να θεσπίσει κανόνες για τα κράτη μέλη με σκοπό την ενσωμάτωση των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στη διαδικασία διαβούλευσης και στη διαδικασία προσδιορισμού, σχεδιασμού και προγραμματισμού μέτρων, αποσαφήνισης των ευθυνών και ενίσχυσης της δέσμευσης για την επιτυχή εφαρμογή της οδηγίας-πλαισίου της ΕΕ για τη θαλάσσια στρατηγική.

Η ΕτΠ ζητεί επίσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να δημιουργήσει μια Ευρωπαϊκή Ομάδα Θαλάσσιας Βιοποικιλότητας 2030 , αποτελούμενη από διαχειριστές περιβαλλοντικών έργων, οι οποίοι θα επικουρούν και θα συμβουλεύουν τις υποεθνικές αρχές όσον αφορά τον σχεδιασμό των έργων και την πρόσβαση σε κονδύλια της ΕΕ για την περιστολή της θαλάσσιας ρύπανσης και την αποκατάσταση των ωκεάνιων οικοσυστημάτων.

Αντλώντας έμπνευση από τον πρόσφατα εγκριθέντα νόμο της ΕΕ για το κλίμα, οι δήμοι και οι περιφέρειες ζητούν έναν νέο νόμο της ΕΕ για τους ωκεανούς , με μέλημα τη χάραξη μιας μακροπρόθεσμης πορείας για τη διασφάλιση της προστασίας και της αποκατάστασης των θαλάσσιων οικοσυστημάτων, και επιδοκιμάζουν την πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου όσον αφορά τη σύσταση Ταμείου Ωκεανών με στόχο την απαλλαγή των θαλάσσιων μεταφορών από τις ανθρακούχες εκπομπές και τη χρήση του 20% των εσόδων του για την προστασία, την αποκατάσταση και την καλύτερη διαχείριση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.

Για τη συγκράτηση του αυξανόμενου ευτροφισμού των θαλασσών της ΕΕ, η ΕτΠ καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προλειάνει το έδαφος και να προτείνει υποχρεώσεις ποσόστωσης για ανακυκλωμένα θρεπτικά συστατικά στα λιπάσματα που διατίθενται στην αγορά της ΕΕ, στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας. Η ΕτΠ τονίζει ότι ο φώσφορος και το άζωτο είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή τροφίμων και ότι ο φώσφορος περιλαμβάνεται στον ενωσιακό κατάλογο κρίσιμων πρώτων υλών της ΕΕ.

Η συνέλευση των τοπικών και των περιφερειακών εκπροσώπων της ΕΕ υποστηρίζει τους σκοπούς και τους στόχους προστασίας της βιοποικιλότητας στην Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και στη Στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 . Ωστόσο, η ΕτΠ παροτρύνει την Επιτροπή να συμπεριλάβει στο σχέδιο δράσης της, το οποίο πρόκειται να δημοσιευθεί εντός του 2021, σαφείς και μετρήσιμους στόχους με συνοδευτικές προθεσμίες για τη διατήρηση των αλιευτικών πόρων και την προστασία των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.

Η ΕτΠ εκφράζει την ανησυχία της για την ελλιπή προστασία και την ανεπαρκή παρακολούθηση και τον έλεγχο που προβλέπονται στις υφιστάμενες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές της ΕΕ (ΠΘΠ). Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος (ΕΟΠ), λιγότερο από το 1% των θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών στην ΕΕ τελούν υπό πλήρη προστασία. Η ΕτΠ υποστηρίζει σθεναρά την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δημιουργία ενός δικτύου προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών που θα καλύπτει το 30% των θαλασσών της ΕΕ και θα περιλαμβάνει επίσης περιορισμούς στην αλιεία και στις οικονομικές δραστηριότητες. Οι τοπικοί και οι περιφερειακοί ηγέτες τονίζουν ότι το 10% των θαλασσών της ΕΕ πρέπει να απολαύουν υψηλού επιπέδου προστασίας, συμπεριλαμβανομένων των ζωνών απαγόρευσης της αλίευσης.

Η ΕτΠ προτείνει τη δημιουργία μιας Ακαδημίας Ωκεανών της ΕΕ , απαρτιζόμενης από νέους επιστήμονες προερχόμενους από όλα τα κράτη μέλη οι οποίοι, σε συνεργασία με πανεπιστήμια, να εμπνέουν και να διαδίδουν βέλτιστες πρακτικές και γνώσεις σχετικά με τη σημασία των υγιών ωκεανών.

Για την αντιμετώπιση της ρύπανσης από πλαστικά, τα μέλη της ΕτΠ καλούν όλα τα κράτη μέλη να θεσπίσουν συστήματα ανταποδοτικής ανακύκλωσης για τις πλαστικές συσκευασίες ποτών και καλούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διασφαλίσει τη συμβατότητά τους, ως καθοριστικό πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση μιας ενιαίας αγοράς συσκευασιών. Η ΕτΠ καλεί επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να θεσπίσει απαγόρευση όλων των νέων κοκκωδών υλικών πλήρωσης για τάπητες γηπέδων, με εξαετή μεταβατική περίοδο, και να συμπεριλάβει τα νανοπλαστικά, τα βιοδιασπώμενα και τα διαλυτά πολυμερή στα κανονιστικά μέτρα ―τα οποία τελούν επί του παρόντος υπό διαπραγμάτευση εντός της ΕΕ― για τον περιορισμό της εκούσιας προσθήκης μικροπλαστικών.

Η ΕτΠ επισημαίνει ότι τα διαφοροποιημένα από περιβαλλοντική άποψη λιμενικά τέλη μπορούν να συμβάλλουν αποτελεσματικά ώστε οι παράκτιες περιοχές να βελτιώσουν το περιβάλλον και να μειώσουν τις εκπομπές στον αέρα και τα ύδατα, καθώς και τα απόβλητα και τον θόρυβο, και ζητεί την απαγόρευση της απόρριψης υδάτων πλυντρίδων εντός της ΕΕ.

Η ΕτΠ επαναλαμβάνει ότι η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει» θα πρέπει να βρίσκεται στον πυρήνα της νομοθεσίας της ΕΕ όσον αφορά το θαλάσσιο περιβάλλον και συγχαίρει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη διαθέσιμη στο κοινό διαδικτυακή πύλη WISE Marine .

Το σχέδιο γνωμοδότησης παρουσιάστηκε κατά τη σύνοδο ολομέλειας της ΕτΠ στις 5, 6 και 7 Μαΐου 2021. 

Γενικές πληροφορίες:

Διαβάστε εδώ τη συνέντευξη της Emma Nohrén (SE/Πράσινοι), η οποία απάντησε σε πέντε ερωτήσεις σχετικά με τον ρόλο των τοπικών και των περιφερειακών αρχών στην προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος.

Στόχος της οδηγίας-πλαισίου για τη θαλάσσια στρατηγική (ΟΠΘΣ), η οποία εγκρίθηκε στις 17 Ιουνίου 2008, είναι η αποτελεσματικότερη προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανέπτυξε ένα σύνολο λεπτομερών κριτηρίων και μεθοδολογικών προτύπων για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να θέσουν σε εφαρμογή την ΟΠΘΣ. Αυτά αναθεωρήθηκαν το 2017 και οδήγησαν στην έκδοση της νέας απόφασης της Επιτροπής για την καλή περιβαλλοντική κατάσταση των θαλάσσιων υδάτων . Η βιοποικιλότητα αποτελεί έναν από τους βασικούς τομείς πολιτικής της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας , η οποία εγκρίθηκε στα τέλη του 2019. Τον Μάιο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τη Στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα με ορίζοντα το 2030 για να σταματήσει τη συρρίκνωση της βιοποικιλότητας και να επαναφέρει τη φύση στη ζωή μας. 

Η γνωμοδότηση με θέμα « Οι τοπικές και περιφερειακές αρχές προστατεύουν το θαλάσσιο περιβάλλον » εμπίπτει στις αρμοδιότητες της ομάδας εργασίας « Πράσινη Συμφωνία και τοπική δράση » της ΕτΠ. Η ομάδα αυτή, η οποία συστάθηκε τον Ιούνιο του 2020 και αποτελείται από 13 τοπικούς και περιφερειακούς αιρετούς εκπροσώπους , έχει ως στόχο να εξασφαλίσει την άμεση συμμετοχή των δήμων και των περιφερειών της ΕΕ στον καθορισμό, την υλοποίηση και την αξιολόγηση των πολυάριθμων πρωτοβουλιών που εμπίπτουν στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, της στρατηγικής βιώσιμης ανάπτυξης της ΕΕ για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.

Κάθε χρόνο καταλήγουν στους ωκεανούς από 4,8 έως 12,7 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών. Τα πλαστικά απόβλητα αντιστοιχούν στο 75 % των θαλάσσιων απορριμμάτων στις θάλασσες του πλανήτη. Μείωση των θαλάσσιων απορριμμάτων.  Ενημερωτικό σημείωμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (2019).

Επικοινωνία:

David Crous

Τηλ.: +32 (0)470 88 10 37

david.crous@cor.europa.eu

Κοινοποίηση :