Σε αυτήν την συνέντευξη, ο Roby Biwer (LU/PES) , δημοτικός σύμβουλος Bettembourg, απαντά σε έξι ερωτήσεις σχετικά με τη δράση της ΕΕ για την προστασία και την αποκατάσταση των δασών παγκοσμίως. Στο πλαίσιο της νόσου COVID-19, ο εισηγητής της γνωμοδότησης της ΕτΠ με θέμα «Εντατικοποίηση της δράσης της ΕΕ για την προστασία και την αποκατάσταση των δασών του πλανήτη» ζητεί ένα νέο ενωσιακό σύστημα πιστοποίησης και πληροφόρησης που θα ευνοεί τα προϊόντα μηδενικής αποψίλωσης και τις βραχείες, διαφανείς αλυσίδες εφοδιασμού. Η γνωμοδότηση αναμένεται να εγκριθεί στη σύνοδο ολομέλειας της 1ης και 2ας Ιουλίου .

Η εκτεταμένη αποψίλωση στον Αμαζόνιο οφείλεται στην παγκόσμια ζήτηση κρέατος, καθώς χιλιάδες εκτάρια υλοτομούνται κάθε χρόνο για να τροφοδοτήσουν τις παγκόσμιες αγορές κρέατος. Μήπως κυριολεκτικά καταβροχθίζουμε το τροπικό δάσος του Αμαζονίου; Σε γενικές γραμμές, πώς μπορούμε να εξασφαλίσουμε ότι η παραγωγή τροφίμων (κρέας, καφές, κακάο και φοινικέλαιο) δεν θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στα δάση; Ποιος είναι ο ρόλος της ΕΕ στην προστασία και την αποκατάσταση των δασών του πλανήτη; Επαρκεί η δράση της ΕΕ;

Παρότι οι καταναλωτές δεν το γνωρίζουν, το κρέας, ο καφές, το κακάο και το φοινικέλαιο συγκαταλέγονται στα προϊόντα που προκαλούν σήμερα μαζική αποψίλωση σε παγκόσμιο επίπεδο. Προκειμένου να ωθήσουμε τις αγορές να στραφούν σε πιο βιώσιμα και μηδενικής αποψίλωσης προϊόντα πρέπει να δραστηριοποιηθούμε σε δύο μέτωπα. Ως πρώτο βήμα, πρέπει να ενισχύσουμε τις ενημερωτικές και εκπαιδευτικές δράσεις προκειμένου να εξασφαλίσουμε ότι οι καταναλωτές έχουν επίγνωση του οικονομικού, κοινωνικού και περιβαλλοντικού αντικτύπου των συνηθειών τους όσον αφορά την κατανάλωση τροφίμων. Η συμπεριφορά των καταναλωτών μπορεί αδιαφιλονίκητα να διαμορφώσει τις αγορές τροφίμων και να επιταχύνει την παραγωγή βιώσιμων και μηδενικής αποψίλωσης προϊόντων. Για τον ίδιο λόγο, πρέπει επίσης να προωθήσουμε μια πιο υγιεινή και ηθικά ορθή διατροφή, προβάλλοντας τόσο τα θρεπτικά όσο και τα κοινωνικοοικονομικά οφέλη των φυτικών τροφών με αυξημένη πρόσληψη φρούτων και λαχανικών που διαθέτουν πιστοποίηση προέλευσης από αλυσίδες εφοδιασμού μηδενικής αποψίλωσης. Το δεύτερο μέτωπο στο οποίο πρέπει να δραστηριοποιηθούμε αφορά μια ευρωπαϊκή δέσμευση για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση ενός νέου συστήματος πιστοποίησης που θα ενθαρρύνει τα προϊόντα μηδενικής αποψίλωσης και θα συνεισφέρει στην προαγωγή μιας μελλοντοστρεφούς ευρωπαϊκής θεώρησης της δασοκομίας και της παραγωγής τροφίμων σε παγκόσμια κλίμακα.

Παρότι ο κύριος όγκος της αποψίλωσης συντελείται σε τρίτες χώρες, ωστόσο υπάρχουν δάση που υλοτομούνται επί του παρόντος σε ορεινές περιοχές της Ευρώπης, όπως στη Ρουμανία και τη Σλοβακία και σε ορισμένες χώρες των Βαλκανίων. Γιατί συμβαίνει αυτό; Τι μπορεί να γίνει σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο προκειμένου να αποτραπεί η αποψίλωση των δασών; Έχετε συγκεκριμένα παραδείγματα; Ποιο θα ήταν το μήνυμά σας προς τους δημάρχους, τους περιφερειάρχες και τους τοπικούς και περιφερειακούς εκπροσώπους σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση;

Δεν είμαι σε θέση να σχολιάσω την ιδιαίτερη κατάσταση σε επιμέρους χώρες, ωστόσο με βάση τη δική μου εμπειρία μπορώ να πω ότι η διεξαγωγή εποικοδομητικού διαλόγου μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων μερών και των συμφερόντων τους είναι πάντα καθοριστικής σημασίας και ότι εμείς, ως τοπικές και περιφερειακές αρχές, είμαστε στην πλέον κατάλληλη θέση για τη διεξαγωγή του διαλόγου αυτού. Οφείλουμε να προστατεύσουμε τα δάση και τη βιοποικιλότητα, και να συνεργαστούμε με τους γεωργούς και τους ιδιοκτήτες δασικών εκτάσεων για την εξεύρεση κατάλληλων λύσεων που θα τους ωφελήσουν και τους ίδιους μακροπρόθεσμα, συμπεριλαμβανομένων όσων επιθυμούν να αναπτύξουν την ψυχαγωγική χρήση των δασών με βιώσιμο τρόπο. Σε αυτό το πλαίσιο, πρέπει να καταστεί σαφές ότι οι διεθνείς συμφωνίες και η ενωσιακή και η εθνική νομοθεσία για την προστασία των δασών απαιτείται να τηρούνται και να τίθενται σε εφαρμογή, ωστόσο οι τοπικές και περιφερειακές αρχές επιτελούν σημαντικό διαμεσολαβητικό ρόλο σε περιπτώσεις σύγκρουσης συμφερόντων σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.

Σήμερα είναι πολύ δύσκολο να ανιχνεύσουμε την προέλευση της τροφής μας, ιδίως όσον αφορά προϊόντα όπως το κακάο και το καουτσούκ, λόγω της συμμετοχής πολλών μικρών παραγωγών στη διαδικασία παραγωγής τους και της ύπαρξης μιας μακράς και αδιαφανούς αλυσίδας εφοδιασμού. Τι μπορεί να γίνει για τη βελτίωση της διαφάνειας στις αλυσίδες εφοδιασμού; Πώς μπορούμε να εξασφαλίσουμε τη λειτουργία των επιχειρήσεων κατά τρόπο βιώσιμο και την παραγωγή μόνον προϊόντων βιώσιμης προέλευσης από αλυσίδες εφοδιασμού μηδενικής αποψίλωσης στην ΕΕ; Αρκούν οι προαιρετικοί και οι υφιστάμενοι κώδικες δεοντολογίας;

Οι αλυσίδες εφοδιασμού είναι δύσκολα ιχνηλάσιμες και, προκειμένου να καταστούν διαφανέστερες και να διευκολυνθεί η παρακολούθησή τους, θα πρέπει να εφαρμοστεί ένα σύστημα πληροφόρησης (με αφετηρία την εμπειρία της βάσης δεδομένων Ecolabel), με τη βοήθεια και τη στενή συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων φορέων που μπορούν να μοιραστούν τις προσδοκίες, τις εμπειρίες και τους προβληματισμούς τους με στόχο την καθιέρωση χρήσιμων και εφικτών διαδικασιών. Το σύστημα πληροφόρησης θα πρέπει να περιλαμβάνει και να προάγει προϊόντα μηδενικής αποψίλωσης και να εφαρμόζει διαδικασίες ελέγχου της ακρίβειας των πληροφοριών και των αξιολογήσεων που συλλέγονται προκειμένου να βελτιωθεί η εμπιστοσύνη στις παρεχόμενες πληροφορίες, μεταξύ άλλων με στιβαρές απαιτήσεις ιχνηλασιμότητας που θα εγγυώνται την προέλευση των προϊόντων, καθώς και με ισχυρότερα συστήματα παρακολούθησης και επιβολής για την αποτροπή φαινομένων απάτης και παραπλανητικής επισήμανσης των προϊόντων.

Πώς θα με πείθατε να αγοράσω μια πιο «βιώσιμη» σοκολάτα και όχι την πιο φτηνή; Ποιος είναι ο ρόλος των καταναλωτών στη βελτίωση της βιωσιμότητας των αλυσίδων εφοδιασμού μας και, ειδικότερα, στην πρόληψη της αποψίλωσης των δασών;

Δεδομένης της αυξανόμενης ζήτησης για βιολογικά τρόφιμα, που απορρέει από τη μεγαλύτερη προτίμηση των καταναλωτών για βιολογικά και φιλικά προς το περιβάλλον τρόφιμα, τα μηδενικής αποψίλωσης και βιώσιμα προϊόντα ενισχύουν το μερίδιό τους στην αγορά. Πράγματι, η αγορά βιώσιμων προϊόντων φιλικών προς το περιβάλλον είναι πλέον της μόδας και αποτελεί δημοφιλή και ελκυστική τάση των καταναλωτών. Έτσι κάποιος είναι διατεθειμένος να πληρώσει πιο ακριβά ένα φιλικό προς το περιβάλλον προϊόν γιατί μέσω αυτού περνάει ένα μήνυμα με κοινωνική αξία και αναγνώριση. Ο ρόλος των πολιτών είναι σίγουρα καθοριστικός για τον επηρεασμό των αγορών.

Οι στρατηγικές «Από το αγρόκτημα στο πιάτο» και για τη βιοποικιλότητα δημοσιεύθηκαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 20 Μαΐου. Αμφότερες έχουν κεντρική σημασία για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Ποια είναι η πρώτη σας αντίδραση; Υπάρχουν λόγοι αισιοδοξίας; Πόσο σημαντική είναι η αναδάσωση για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας στην ΕΕ;

Η Πράσινη Συμφωνία περιλαμβάνει μεταξύ των πολυάριθμων στόχων της τον σχεδιασμό ενός δίκαιου, υγιούς και φιλικού προς το περιβάλλον συστήματος τροφίμων, τη διατήρηση και αποκατάσταση των οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας και τον στόχο «μηδενικής ρύπανσης» για ένα περιβάλλον απαλλαγμένο από τοξικές ουσίες. Για την προστασία των Ευρωπαίων πολιτών και των οικοσυστημάτων, η ΕΕ πρέπει να καταστεί αποτελεσματικότερη όσον αφορά την παρακολούθηση, τη γνωστοποίηση, την πρόληψη και τη δέουσα αντιμετώπιση της ρύπανσης τόσο του αέρα, του νερού και του εδάφους όσο και εκείνης των καταναλωτικών προϊόντων. Μπορούμε συνεπώς να συμπεράνουμε πως η αναδάσωση έχει θεμελιώδη σημασία για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας στην ΕΕ. Η Ευρώπη κινείται προς ένα νέο τρόπο ζωής, αποστέλλοντας ένα σημαντικό μήνυμα σε ολόκληρο τον κόσμο και επιδιώκοντας να πρωτοστατήσει σε μια νέα οικονομία αποσυνδεδεμένη από τη χρήση πόρων.

Η κρίση της νόσου COVID-19 έπληξε δριμύτατα τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Ποια διδάγματα μπορούμε να αντλήσουμε από αυτήν την κρίση;

Η κρίση προκλήθηκε από την παγκοσμιοποίηση, λόγω της οποίας ο ιός μεταδόθηκε ταχύτατα. Σήμερα γνωρίζουμε καλύτερα τον βαθμό στον οποίο οι αλυσίδες εφοδιασμού, όπως αυτές που συνδέονται με τις βιομηχανικές γεωργικές εκμεταλλεύσεις, είναι στενά αλληλεξαρτώμενες και τον τρόπο με τον οποίο το σύστημα μπορεί εύκολα να καταρρεύσει αν σπάσει ένας κρίκος της αλυσίδας. Καθίσταται πλέον απαραίτητη η επανεξέταση αυτών των αλληλεξαρτήσεων και η ενίσχυση της ανθεκτικότητας των αλυσίδων εφοδιασμού απέναντι σε παγκόσμιες προκλήσεις. Πρέπει επίσης να επανεξετάσουμε τον σημαντικό ρόλο των βραχειών (και πιθανότατα πιο εύκολα ιχνηλάσιμων) αλυσίδων εφοδιασμού και την ανάγκη εποπτείας των σχέσεων με τους προμηθευτές των μακρών αλυσίδων, αλλά και μεταξύ των προμηθευτών αυτών. Λόγω της κρίσης της νόσου COVID-19, μάθαμε επίσης πως οι κοινωνικές ανισότητες οδηγούν σε ανεπαρκή μέριμνα για το περιβάλλον. Αυτό συμβαίνει γιατί η ανθρώπινη επιβίωση τίθεται στο προσκήνιο, ενώ η μέριμνα για το περιβάλλον δεν αποτελεί παρά δευτερεύον ζήτημα για τις κοινωνικές ομάδες χαμηλού εισοδήματος.

Σημειώσεις:

Η Ευρωπαϊκή Ένωση διαθέτει σχεδόν 182 εκατομμύρια εκτάρια δασών, που καλύπτουν 43% της χερσαίας της επιφάνειας, καθιστώντας τη μία από τις πιο δασώδεις περιοχές του κόσμου. Εκτός της παροχής ξυλείας και συναφών προϊόντων, τα δάση μας φιλοξενούν μεγάλο μέρος της βιοποικιλότητας της Ευρώπης και συντελούν στην υγεία και την ευεξία μας. Ως μείζονα καταβόθρα διοξειδίου του άνθρακα, τα δάση λειτουργούν ως λύση έκτακτης ανάγκης για το μετριασμό και την προσαρμογή στον αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής ( Ευρωπαϊκή Επιτροπή ).

Από το 1990, εκτιμάται ότι 420 εκατομμύρια εκτάρια δάσους χάθηκαν μέσω της αλλαγής της χρήσης γης, παρότι ο ρυθμός αποψίλωσης των δασών έχει μειωθεί τις τελευταίες τρεις δεκαετίες. Την περίοδο 2015-2020, ο ρυθμός αποψίλωσης των δασών εκτιμάται σε 10 εκατομμύρια εκτάρια ετησίως, από 16 εκατομμύρια εκτάρια ετησίως τη δεκαετία του ’90. Η επέκταση των γεωργικών γαιών παραμένει η κύρια αιτία της αποψίλωσης και της υποβάθμισης των δασών, καθώς και της σχετικής απώλειας δασικής βιοποικιλότητας. Αυτές και άλλες πληροφορίες είναι διαθέσιμες στην έκθεση «The State of the World's Forests 2020» .

Στοιχεία επικοινωνίας με την Υπηρεσία Τύπου:

David Crous

Τηλ.: +32 (0) 470 88 10 37

david.crous@cor.europa.eu