Η αναθεώρηση των Συνθηκών της ΕΕ θα πρέπει να οδηγήσει σε μεγαλύτερη συμμετοχή του τοπικού και του περιφερειακού διοικητικού επιπέδου στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ με μέλημα μια πιο δημοκρατική ΕΕ που θα είναι πιο κοντά στους πολίτες της
Οι ηγέτες των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ενέκριναν ψήφισμαμε θέμα την έκβαση και τη συνέχεια που δόθηκε στη «Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης» κατά τη σύνοδο ολομέλειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών (ΕτΠ). Ζητούν δε την ταχεία συνέχιση και εφαρμογή των προτάσεων που διατυπώνονται στην έκθεση σχετικά με το τελικό αποτέλεσμα της Διάσκεψης, έτσι ώστε να ικανοποιηθούν οι προσδοκίες των πολιτών. Επίσης, θεωρούν ότι η φιλόδοξη μεταρρύθμιση της λειτουργίας της ΕΕ για την αντιμετώπιση των μελλοντικών ζητημάτων προϋποθέτει την αναθεώρηση των Συνθηκών. Πλήρως ενεργοί συντελεστές αυτής της μελλοντικής Σύμβασης θα πρέπει να είναι και τα μέλη της ΕτΠ, τα οποία απηχούν τη φωνή άνω του ενός εκατομμυρίου τοπικά και περιφερειακά αιρετών πολιτικών στην Ευρώπη, με μέλημα, μεταξύ άλλων, να ενισχυθεί η τοπική και περιφερειακή διάσταση των πολιτικών της ΕΕ.
Μετά από ένα έτος συζητήσεων, η Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης ολοκληρώθηκε στις 9 Μαΐου 2022 στο Στρασβούργο. Οι πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Συμβουλίου έλαβαν την τελική έκθεση από τους συμπροέδρους της Διάσκεψης, η οποία περιείχε 49 ευρείας κλίμακας, φιλόδοξες και μακρόπνοες προτάσεις, οι οποίες περιγράφονται λεπτομερώς σε περισσότερα από 300 επιμέρους μέτρα. Έκτοτε, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ εξετάζουν τον τρόπο με τον οποίο θα δοθεί συνέχεια στις προτάσεις αυτές. Η μεν Ευρωπαϊκή Επιτροπή δηλώνει έτοιμη να εργαστεί εντός των αρμοδιοτήτων των Συνθηκών της ΕΕ και να υποστηρίξει την τροποποίησή τους όπου αυτή κρίνεται απαραίτητη, το δε Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στα πρόσφατα συμπεράσματά του, επαναλαμβάνει ότι «[τ]α θεσμικά όργανα [...] σύμφωνα με τις Συνθήκες, θα διασφαλίσουν την αποτελεσματική συνέχεια στην εν λόγω έκθεση [...]».Στην 150ή σύνοδο ολομέλειάς της, η ΕτΠ, ομοίως με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο νωρίτερα κατά τον ίδιο μήνα πριν, έδωσε περαιτέρω συνέχεια στην έκθεση εγκρίνοντας ψήφισμα στο οποίο υποστηρίζεται το αίτημα σύγκλησης μιας Συνέλευσης για την αναθεώρηση των Συνθηκών της ΕΕ με σκοπό την εφαρμογή των προτάσεων της Διάσκεψης για το μέλλον της ΕΕ, ιδίως δε αυτών που αφορούν τον ρόλο των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης.
Ο νέος Πρόεδρος της ΕτΠ κ. Vasco Alves Cordeiro (PT-PES) συμμετείχε στην ομάδα εργασίας «Ευρωπαϊκή δημοκρατία» κατά τη σύνοδο ολομέλειας της Διάσκεψης για το μέλλον της Ευρώπης.Ο κ. Alves Cordeiro σημείωσε ότι «υπάρχουν τρία συμπεράσματα από τη Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης: η ανάγκη να δοθούν κίνητρα στους πολίτες να συμμετέχουν, να ενισχυθεί ο ενεργός ρόλος τους και να υπάρχει λογοδοσία με πραγματική συνέχεια που θα δείχνει στους πολίτες συγκεκριμένες αλλαγές και ότι τα αιτήματά τους βρίσκουν ανταπόκριση. Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης ήταν ανέκαθεν πρωτοπόροι σε αυτό το ζήτημα και εξακολουθούν να επιθυμούν σοβαρά να λάβουν μέρος στον διάλογο με θέμα το μέλλον της Ευρώπης. Δεν φοβούμαστε να προκρίνουμε ένα φιλόδοξο θεματολόγιο για την αλλαγή των Συνθηκών και είμαστε έτοιμοι να συμμετάσχουμε πλήρως στη διαδικασία αυτή. Ταυτόχρονα, δεν θα χάσουμε χρόνο πριν ξεκινήσουμε τις εργασίες για την υλοποίηση των συγκεκριμένων αλλαγών που ζήτησαν οι πολίτες κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης.»
Από την πλευρά του, ο κ. Απόστολος Τζιτζικώστας (EL/EPP), Α΄ αντιπρόεδρος και πρώην Πρόεδρος της ΕτΠ, ήταν επικεφαλής της αντιπροσωπείας των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης στη σύνοδο ολομέλειας της Διάσκεψης για το μέλλον της Ευρώπης.Πρόσθεσε δε: «Οι πολίτες της Ευρώπης μίλησαν. Τώρα έχουμε επιφορτιστεί κι εμείς με το καθήκον να υλοποιήσουμε από κοινού τις 49 προτάσεις της Διάσκεψης για να καταστεί η Ευρώπη πιο αποτελεσματική και οικολογική. Οι ηγέτες των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης είναι έτοιμοι να αναλάβουν τις ευθύνες τους για τη βελτίωση της ζωής των πολιτών μας. Οι δε Ευρωπαίοι ηγέτες και δημόσιοι υπάλληλοι δεν θα πρέπει ποτέ να ξεχνούν ότι μια απόμακρη και υδροκέφαλη Ευρώπη δεν θα υποστηρίζεται ποτέ από το διοικητικό επίπεδο που περισσότερο εμπιστεύονται οι πολίτες, δηλαδή τις περιφέρειες, τις πόλεις και τα χωριά μας. Ήρθε η ώρα να δώσουμε στο όργανο αυτό μια ονομασία που να αντικατοπτρίζει καλύτερα την πολιτική μας εντολή και τις νομικές μας αρμοδιότητες: Ευρωπαϊκή Συνέλευση των Δήμων και των Περιφερειών».
Ο ευρωβουλευτής κ. Guy Verhofstadt (BE-Renew Europe), ο οποίος ήταν ένας από τους τρεις συμπροέδρους της Διάσκεψης, συμμετείχε στη συζήτηση με τα μέλη της ΕτΠ στην Ολομέλεια του οργάνου και παρατήρησε τα εξής: «Η ΕτΠ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συνεργάστηκαν χέρι-χέρι στη Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης. Τώρα πρέπει να κάνουμε το ίδιο για τη συνέχεια, εφαρμόζοντας, όχι επιλεκτικά, αλλά με συνέπεια όλα τα συμπεράσματά της, μεταξύ άλλων των πιο δύσκολων σημείων ή μάλλον ξεκινώντας από αυτά, δηλαδή εκεί όπου πρέπει να επικαιροποιηθεί η Συνθήκη έτσι ώστε να καταστεί η Ευρώπη πιο απτή, αποτελεσματική και δημοκρατική.»
Άλλα βασικά στοιχεία του ψηφίσματος της ΕτΠ είναι τα εξής:
Η ΕτΠ τάσσεται υπέρ των προτάσεων της Διάσκεψης που αποσκοπούν στη συμπλήρωση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας με την ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στα κοινά της ΕΕ σε όλα τα επίπεδα. Τούτο συνίσταται στην θέσπιση μόνιμου τοπικού μηχανισμού διαλόγου με τους πολίτες, με την υποστήριξη των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, που θα διασφαλίζει την αμφίδρομη επικοινωνία μεταξύ των πολιτών και των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και θα διευκολύνει, έτσι, την κατανόηση της τοπικής και περιφερειακής επίδρασης των ενωσιακών πολιτικών ανά την ΕΕ. Η ΕτΠ έχει διοργανώσει τα τελευταία δύο χρόνια διαρθρωμένους διαλόγους με τους πολίτες με τη συνδρομή του Ιδρύματος Bertelsmann και, κατά τα πρότυπα αυτής της ορθής πρακτικής, θα μπορούσε να διεξαχθεί η επόμενη γενιά διαλόγων με τους πολίτες.
Η ΕτΠ ζητεί να υπάρξουν ενισχυμένες συνέργειες σε διοργανικό επίπεδο οι οποίες να καθιστούν την ΕτΠ συμμέτοχη στο έργο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της ΕΕ, δεδομένης της ικανότητάς της να προσφέρει καλή εποπτεία και καλύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί η ΕΕ σε τοπικό επίπεδο.
Επίσης, επιδοκιμάζει την πρόταση της Διάσκεψης ότι «η ενεργός επικουρικότητα και η πολυεπίπεδη διακυβέρνηση αποτελούν βασικές αρχές και θεμελιώδη χαρακτηριστικά της λειτουργίας και της δημοκρατικής λογοδοσίας της ΕΕ», καθώς και το αίτημα για ««συστηματική χρήση ενός ορισμού της επικουρικότητας που συμφωνείται από κοινού από όλα τα θεσμικά όργανα της ΕΕ» ώστε να διευκρινιστεί το επίπεδο (ενωσιακό, εθνικό, περιφερειακό ή τοπικό) στο οποίο πρέπει να λαμβάνονται οι αποφάσεις. Οι προτάσεις αυτές θα πρέπει να συμβάλουν στη διευκρίνιση ότι η επικουρικότητα δεν σημαίνει την παρεμπόδιση της ανάληψης δράσης σε ενωσιακό επίπεδο, αλλά τον καθορισμό του διοικητικού επιπέδου που θα πρέπει να ηγείται κατά περίπτωση κάθε διαδικασίας με σκοπό την αποτελεσματική νομοθεσία.
Τάσσεται υπέρ της πρότασης της Διάσκεψης για τη «δημιουργία ενός συστήματος τοπικών συμβούλων της ΕΕ» με σκοπό τη μείωση της απόστασης μεταξύ των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και των πολιτών. Μάλιστα, η ΕτΠ είχε ήδη δημιουργήσει ένα Ευρωπαϊκό Δίκτυο Περιφερειακών και Τοπικών Συμβούλων από τον Μάιο του 2021 και θα δημιουργήσει συνέργειες με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία εγκαινίασε την περασμένη εβδομάδα το έργο «Η οικοδόμηση της Ευρώπης με τους τοπικούς συμβούλους».
Τέλος, η ΕτΠ υποστηρίζει την πρόταση της Διάσκεψης για την αλλαγή των ονομασιών των θεσμικών οργάνων της ΕΕ, με σκοπό να αποσαφηνιστούν στους πολίτες οι αρμοδιότητες και ο επιμέρους ρόλος των εν λόγω οργάνων στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της ΕΕ. Προς τούτο, η ΕτΠ προτείνει να αλλάξει την ονομασία της, έτσι ώστε να αντικατοπτρίζει καλύτερα τόσο τις πολιτικές και νομικές αρμοδιότητες των μελών της όσο και την αποστολή της ως ευρωπαϊκή συνέλευση των δήμων και των περιφερειών.
Επικοινωνία:
Marie-Pierre Jouglain
Τηλ.: +32 473 52 41 15
mariepierre.jouglain@cor.europa.eu