Οι δήμοι και οι περιφέρειες της ΕΕ δίνουν προτεραιότητα σε ένα Ταμείο δίκαιης μετάβασης για τη στήριξη των περιφερειών εξόρυξης άνθρακα με χρηματοδότηση εκτός των πόρων συνοχής. Επίσης υποστηρίζουν τον στόχο της Φινλανδίας για τη σύναψη ενωσιακή συμφωνίας ως προς την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050
Καθώς η κλιματική αλλαγή και η απαλλαγή από τις ανθρακούχες εκπομπές καθίστανται προτεραιότητα της νέας Ευρωπαϊκής Επιτροπής βάσει της «Πράσινης συμφωνίας», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών (ΕτΠ) έχει υιοθετήσει ορισμένες γνωμοδοτήσεις σχετικές με το θεματολόγιο της ΕΕ για το κλίμα. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται προτάσεις για τη μετάβαση των περιφερειών εξόρυξης άνθρακα στη μη ρυπογόνο ενέργεια και τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα ενόψει του το 2030. Σε μια σύνοδο ολομέλειας όπου συζητήθηκε διεξοδικά το μέλλον της πολιτικής συνοχής, τα μέλη της ΕτΠ εξέφρασαν τη σύμφωνη γνώμη τους για τη σύσταση ειδικού ταμείου για τις περιφέρειες εξόρυξης άνθρακα με τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στις επενδυτικές αποφάσεις. Οι δήμοι και οι περιφέρειες της ΕΕ προσβλέπουν στην προσαρμογή σε τοπική κλίμακα των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης και υπενθυμίζουν ότι η Ευρώπη δεν θα επιτύχει την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050, εάν δεν αναβαθμιστούν οι σημερινοί στόχοι για το κλίμα και την ενέργεια.
Τα μέλη της ΕτΠ υιοθέτησαν τη γνωμοδότηση με θέμα: «Προς μια βιώσιμη Ευρώπη έως το 2030: συνέχεια που δόθηκε στους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, στην οικολογική μετάβαση και στη Συμφωνία του Παρισιού για την κλιματική αλλαγή» . Η γνωμοδότηση επικεντρώνεται στον πυλώνα του πλανήτη της Ατζέντας του ΟΗΕ για το 2030 και στους στόχους που συνδέονται με την οικολογική και κλιματική μετάβαση. Τα μέλη τονίζουν την επείγουσα ανάγκη προσαρμογής σε τοπική κλίμακα των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης, συμπεριλαμβανομένου του ορισμού τοπικών και περιφερειακών στόχων, οροσήμων και δεικτών προόδου επιπλέον της διάθεσης επαρκών πόρων.
Η εισηγήτρια και δημοτική σύμβουλος Έσπο Sirpa Hertell (FI/EPP) δήλωσε τα εξής: «Μπορούμε να εκπληρώσουμε τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης μόνο εάν η ΕΕ και οι εθνικές αρχές συνεργαστούν με τους δήμους και τις περιφέρειες. Εάν κάποιος μπορεί να υλοποιήσει αυτούς τους στόχους σε τοπικό επίπεδο μέσω βιώσιμων έργων αυτός είμαστε εμείς! Στην πόλη μου, το Έσπο, το έχουμε ήδη κάνει πράξη επιτυχώς. Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ , το 65% των 169 επιδιώξεων που περιέχονται στους 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης είναι αδύνατον να επιτευχθεί χωρίς τη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών.
Τα μέλη ζητούν, ως προϋποθέσεις για την επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης, να υπάρξει απόλυτη συνέπεια μεταξύ των πολιτικών και αποτελεσματική πολυεπίπεδη διακυβέρνηση με την επίσημη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στον σχεδιασμό, την υλοποίηση, την παρακολούθηση, την υποβολή εκθέσεων και την επαλήθευση των εν λόγω πολιτικών σε ενωσιακό και σε παγκόσμιο επίπεδο. Όλα τα μέλη κρίνουν αναγκαίες την κατάργηση των επιδοτήσεων στα ορυκτά καύσιμα και την παροχή ισχυρών κίνητρων βασισμένων στην αγορά με σκοπό τον πολλαπλασιασμό των μη ρυπογόνων επενδύσεων. Κατά τη νέα θητεία της (2019-2024), η ΕτΠ θα επιδιώξει να συσφίξει τη συνεργασία της με τη διακομματική ομάδα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου «Κλιματική αλλαγή, βιοποικιλότητα και αειφόρος ανάπτυξη» και με τις συναρμόδιες επιτροπές επίσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με σκοπό την επιτάχυνση της υλοποίησης των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης σε τοπικό επίπεδο.
Ο εισηγητής József Ribányi (HU/EPP) παρουσίασε τη γνωμοδότηση με θέμα την «Εφαρμογή της Δέσμης μέτρων "Καθαρή ενέργεια": τα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα (ΕΣΕΚ) ως μέσο τοπικής και εδαφικής διαχείρισης του κλίματος και της ενεργού και παθητικής ενέργειας» . Ο αντιπρόεδρος της Κομητείας Τόλνα επισήμανε τα ακόλουθα: «Οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές διαθέτουν άμεσες αρμοδιότητες σε βασικά πεδία της ενεργειακής μετάβασης. Διαχειριζόμαστε πολλά κτίρια και δίκτυα μεταφορών, είμαστε υπεύθυνοι για την πολεοδομία και τη χρήση της γης και μπορούμε να ενισχύσουμε την αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας. Ως εκ τούτου, οι τοπικές και οι περιφερειακές αρχές είναι απαραίτητες για την επίτευξη των στόχων των εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα.»
Η ΕτΠ καλεί τα κράτη μέλη να μεριμνήσουν για την ακόμη μεγαλύτερη συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών στον καθορισμό και τη μελλοντική εφαρμογή των εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα, όπως ορίζεται στον Κανονισμό για τη διακυβέρνηση της Ενεργειακής Ένωσης και τη δράση για το κλίμα. Συν τοις άλλοις, η Συνέλευση των δήμων και των περιφερειών της ΕΕ προτείνει τη δημιουργία και τον συντονισμό, από κοινού με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μιας μόνιμης βάσης που θα συγκεντρώνει εκπροσώπους των κρατών μελών, των τοπικών και περιφερειακών αρχών και των μελών της ΕτΠ με σκοπό τη βελτίωση της συνεργασίας και της συνέπειας προκειμένου για την εκπλήρωση των στόχων της ΕΕ για το κλίμα και την ενέργεια με ορίζοντα το 2030 και της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
Τα μέλη υιοθέτησαν επίσης τη γνωμοδότηση με θέμα « «Εφαρμογή της συμφωνίας του Παρισιού μέσω μιας καινοτόμου και βιώσιμης ενεργειακής μετάβασης σε τοπικό και σε περιφερειακό επίπεδο» . Ο εισηγητής και μέλος της Περιφερειακής Συνέλευσης του Γουτζ Witold Stępień (PL/EPP) , δήλωσε: «Για την εφαρμογή της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα και την εκπλήρωση των φιλόδοξων στόχων για τις εκπομπές όσον αφορά την προστασία του κλίματος, χρειαζόμαστε μια δίκαιη ενεργειακή μετάβαση. Προς τούτο, είναι απαραίτητο να υπάρξει ευρεία συμμετοχή των τοπικών και περιφερειακών αρχών, καθότι οι αρχές αυτές μπορούν να εφαρμόσουν αποτελεσματικά στην πράξη και να ενισχύσουν τις πρωτοβουλίες ανταποκρινόμενες στις προσδοκίες των πολιτών και των επιχειρήσεων.»
Η ΕτΠ υπενθυμίζει το αίτημά της να αυξηθεί ο στόχος της ΕΕ όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2030 από 40% σε 50%, να αυξηθεί ο στόχος για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο 40% και να τεθούν πιο φιλόδοξοι στόχοι για την ενεργειακή απόδοση ως ο μόνος τρόπος επίτευξης της κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
Συμπληρωματικά προς τη γνωμοδότηση του κ. Stępień, τα μέλη της ΕτΠ υιοθέτησαν τη γνωμοδότηση με θέμα «Κοινωνικοοικονομικός διαρθρωτικός μετασχηματισμός των περιφερειών εξόρυξης άνθρακα στην Ευρώπη» με εισηγητή τον υφυπουργό Ομοσπονδιακών, Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων του ομόσπονδου κρατιδίου της Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας Mark Speich (DE/EPP) . Τα μέλη συμφωνήσαν ως προς την ανάγκη να συσταθεί ειδικό ταμείο για την υποστήριξη του οικονομικού μετασχηματισμού των περιφερειών εξόρυξης άνθρακα και για την άμβλυνση των κοινωνικοοικονομικών δυσχερειών που ενδέχεται να προκύψουν από αυτόν. Τα μέλη της ΕτΠ εξέφρασαν δε την κοινή άποψη ότι, αν και θα συνδέεται με τη διακυβέρνηση της πολιτικής συνοχής , η χρηματοδότηση του συγκεκριμένου ταμείου δεν θα πρέπει να εκπίπτει από το τρέχον κονδύλιο της εν λόγω πολιτικής.
Η μετάβαση στη χρήση μη ρυπογόνων μορφών ενέργειας στις περιφέρειες άνθρακα και έντασης ενέργειας αποτελεί βασικό στάδιο της απαλλαγής της Ευρώπης από τις ανθρακούχες εκπομπές και προϋπόθεση για την τήρηση των δεσμεύσεων της ΕΕ βάσει της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα. Σχεδόν ένα τέταρτο της συνολικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ προέρχεται από τον γαιάνθρακα. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής , στα ανθρακωρυχεία και στους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής των 41 περιφερειών και 12 κρατών μελών της ΕΕ εργάζονται 240 000 άτομα.
Παμψηφεί υπερψηφίστηκε η γνωμοδότηση με θέμα «Έξυπνες πόλεις: Νέες προκλήσεις για μια δίκαιη μετάβαση προς την κλιματική ουδετερότητα. Πώς μπορούν να υλοποιηθούν οι ΣΒΑ στην πράξη;» . Ο Andries Gryffroy (BE/EA) , μέλος του Κοινοβουλίου της Φλάνδρας και εισηγητής της γνωμοδότησης, είπε τα εξής: «Οι δήμοι και οι κοινότητες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη μετάβαση σε μια αποδοτική από πλευράς πόρων, κλιματική ουδέτερη Ευρώπη της βιοποικιλότητας. Πρέπει να δημιουργήσουμε περισσότερες και καλύτερες ευκαιρίες για να βοηθήσουμε και να στηρίξουμε τους τοπικούς και περιφερειακούς παράγοντες σε αυτή την προσπάθεια. Κρίνεται αναγκαίο να ακολουθηθεί προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή με έξυπνα μέτρα, αποτέλεσμα τοπικής συνεργασίας. Αυτή η συμμετοχικότητα είναι εξίσου απαραίτητη προκειμένου να γεφυρώσουμε το ψηφιακό χάσμα και να φροντίσουμε έτσι ώστε οι πιο αδύναμοι δεν θα παραμεληθούν κατά τη μετάβαση σε μια ψηφιακή κοινωνία.» Η εν λόγω γνωμοδότηση εκπονήθηκε κατόπιν σχετικού αιτήματος της φινλανδικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ.
Γενικές πληροφορίες
Οι φωτογραφίες από την 136η σύνοδο ολομέλειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών είναι διαθέσιμες εδώ
Πατήστε εδώ για να ανοίξετε το φωτογραφικό λεύκωμα της Ευρωπαϊκής εβδομάδας των δήμων των περιφερειών .
Το ήμισυ του παγκόσμιου πληθυσμού ζει σε πόλεις, ποσοστό που αναμένεται να ανέλθει σε 70% το 2050. Στις πόλεις καταναλώνεται ποσοστό έως και 80% της παραγόμενης ενέργειας και εκπέμπεται σχεδόν ίσο μερίδιο εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε παγκόσμια κλίμακα. Οι τοπικές αρχές έχουν καθοριστική σημασία διότι είναι αρμόδιες για την εφαρμογή άνω του 70% των μέτρων άμβλυνσης της κλιματικής αλλαγής και σχεδόν του 90% των δράσεων προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή. Εστιάζοντας στα οικονομικά οφέλη της δράσης υπέρ του κλίματος, ο ΟΗΕ υπενθυμίζει ότι η επένδυση σε μέτρα υπέρ της μείωσης των ανθρακούχων εκπομπών στις πόλεις παγκοσμίως θα έχει αποφέρει τουλάχιστον 23,9 τρισ. δολάρια ΗΠΑ έως το 2050.
Μελέτη της ΕτΠ (Σεπτέμβριος του 2019): Η χρηματοδότηση της δράσης για το κλίμα (μέρος 2): οι πόλεις και οι περιφέρειες που επενδύουν στην ενέργεια
Μελέτη της ΕτΠ (Σεπτέμβριος του 2019): Ο ρόλος των τοπικών και περιφερειακών αρχών στα εθνικά σχέδια για την ενέργεια και το κλίμα λαμβανομένων υπόψη των συστάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
«Κλιματική αλλαγή: ώρα για δράση» , Κύριο άρθρο του Karl-Heinz Lambertz, Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών, στη σύνοδο κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα στη Νέα Υόρκη στις 23 Σεπτεμβρίου 2019.
Η Ευρώπη δεν θα επιτύχει την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050 χωρίς τους δήμους και τις περιφέρειές της
Η φετινή Ευρωπαϊκή εβδομάδα των δήμων και των περιφερειών (7-10 Οκτωβρίου) περιλαμβάνει περισσότερες από πενήντα εκδηλώσεις με θέμα την ενεργειακή μετάβαση, την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, τη βιοποικιλότητα και την κυκλική οικονομία. Μπορείτε να συμβουλευτείτε το πρόγραμμα εδώ.
Διαβάστε εδώ τα τελευταία νέα της επιτροπής ENVE.
Υπεύθυνος επικοινωνίας: David Crous | david.crous@cor.europa.eu | +32 (0) 470 88 10 37