Η τρέχουσα πανδημία κατέδειξε για ακόμη μία φορά τη σπουδαιότητα των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης* στην παροχή προστασίας στους Ευρωπαίους πολίτες, είτε μέσω της παροχής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και κοινωνικών υπηρεσιών είτε με της συνδρομής των επιχειρήσεων κατά την οικονομική τους ανάκαμψη. Ένας από τους βασικούς παράγοντες για την επιτυχή αντιμετώπιση των υφιστάμενων προκλήσεων είναι η προσέγγιση της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, η οποία θα πρέπει οπωσδήποτε να αντικατοπτρίζεται στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης παρέχει την ευκαιρία για προβληματισμό σχετικά με τη θέση που κατέχουν οι περιφέρειες στο οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έτσι ώστε να ενισχυθεί η δημοκρατική αποδοχή του και η εμπιστοσύνη των πολιτών προς αυτό.
Τα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαφέρουν ως προς τον τρόπο καταμερισμού των νομοθετικών και των διοικητικών εξουσιών μεταξύ των διαφορετικών επιπέδων δημόσιας διοίκησης. Πολλά έχουν ενιαία και συγκεντρωτικά συστήματα, ενώ σε επτά κράτη μέλη οι περιφέρειες κατέχουν ισχυρές νομοθετικές εξουσίες και ορισμένο βαθμό αυτονομίας. Συνολικά, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης εφαρμόζουν το 70 % ολόκληρης της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και εκπροσωπούν το ένα τρίτο των δημόσιων δαπανών και περίπου το μισό των δημόσιων επενδύσεων. Θα πρέπει να θεσπιστεί μια Συμμαχία των περιφερειών για την ευρωπαϊκή δημοκρατία , στην οποία θα συμμετέχουν τόσο το κοινοβουλευτικό όσο και το εκτελεστικό επίπεδο. Η εν λόγω συμμαχία θα πρέπει σταδιακά να συμπεριλάβει όλες τις περιφέρειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις αντίστοιχες αυτοδιοικητικές μονάδες και θα πρέπει να συνεργάζεται στενά με τους φορείς εκπροσώπησής τους με στόχο την ενίσχυση της σύννομης επίδρασής τους στη λήψη αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αντανακλώντας τις αρμοδιότητες και τα κοινά τους συμφέροντα.
Δεδομένου του επιδιωκόμενου στόχου της ενίσχυσης του ρόλου των περιφερειών στη διαδικασία χάραξης των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι περιφερειακές κυβερνήσεις, οι συνελεύσεις και τα συμβούλια συμφωνούν να αξιοποιήσουν καλύτερα, κατά περίπτωση, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών και τις αρμοδιότητές της ―όπως καθορίζονται στις Συνθήκες― με μέλημα να ανταποκριθούν καλύτερα στις ανάγκες των πολιτών στις περιοχές όπου διαβιούν. Ως εκ τούτου, εμείς, οι εκπρόσωποι των περιφερειών και από τα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης δηλώνουμε ότι:
1. Είμαστε πεπεισμένοι ότι η εμπιστοσύνη των πολιτών, όπως αυτή εκφράζεται μέσω της ψήφου τους στις εκλογές σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό και ενωσιακό επίπεδο, αποτελεί το θεμέλιο της δημοκρατίας. Οι περιφέρειες, και ιδίως οι περιφέρειες με νομοθετικές εξουσίες, έχουν νομική και πολιτική ευθύνη για τη διαμόρφωση και την εφαρμογή της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προσφέρουν ενωσιακή προστιθέμενη αξία. Οι περιφέρειες και οι πολιτικοί τους ηγέτες βρίσκονται κοντά στους πολίτες και συμβάλλουν στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης των πολιτών στην ευρωπαϊκή δημοκρατία. Με βάση τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας, οι περιφέρειες διαδραματίζουν βασικό ρόλο εντός των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως εκ τούτου, οι υφιστάμενες τεκμηριωμένες πρωτοβουλίες, όπως το δίκτυο RegHub της Ευρωπαϊκής Επιτροπής των Περιφερειών για την παρακολούθηση της εφαρμογής της ενωσιακής νομοθεσίας και η πλατφόρμα «Fit for Future» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επικροτούνται και θα πρέπει να αναπτυχθούν περαιτέρω με την παροχή ενωσιακών κονδυλίων.
2. Είμαστε προσηλωμένοι στην αξιοποίηση της Διάσκεψης για το μέλλον της Ευρώπης για την καθιέρωση διαλόγου με τους πολίτες και θεωρούμε ότι αποτελεί ευκαιρία για την ανάπτυξη συζήτησης σχετικής με τη θέση των περιφερειών στο δημοκρατικό οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την εμπέδωση της εμπιστοσύνης των Ευρωπαίων πολιτών σε αυτό. Ο μακροπρόθεσμος πολιτικός μας στόχος είναι η τόνωση της πολιτικής απήχησης των περιφερειών σε ευρωπαϊκό επίπεδο για θέματα που έχουν άμεση συνάφεια με το έργο των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης.
3. Είμαστε πεπεισμένοι ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών αποτελεί σημαντικό διαμεσολαβητή για την εκπροσώπηση των θεσμικών και των πολιτικών μας στόχων. Στο πλαίσιο της ΕτΠ, συνεργαζόμαστε, μεταξύ άλλων, ως πολιτική Συμμαχία των περιφερειών για την ευρωπαϊκή δημοκρατία . Δεσμευόμαστε να χρησιμοποιήσουμε την εμπειρογνωμοσύνη και τη δημοκρατική εντολή μας για να επιτύχουμε, μέσω της μεγαλύτερης συμμετοχής μας, την καλύτερη ανάδειξη των απόψεων και των αναγκών των πολιτών και για να μεριμνήσουμε για αυτές μέσω δράσεων σε ενωσιακό επίπεδο.
Ας στηρίξουμε από κοινού τον «Οίκο της ευρωπαϊκής δημοκρατίας» που έχει την Ευρωπαϊκή Ένωση ως προστατευτική στέγη, τα κράτη μέλη ως γερούς τοίχους και τις τοπικές, τις ενδιάμεσες και τις περιφερειακές αρχές ως στέρεα θεμέλια. Ας φέρουμε την Ευρώπη πιο κοντά στους ανθρώπους και στους τόπους όπου αυτοί διαβιούν.
*Σε αυτήν τη δήλωση ο όρος «οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης» αναφέρεται στα δημόσια θεσμικά όργανα με νομική προσωπικότητα, τα οποία είναι μέρη της κρατικής δομής, κάτω από το επίπεδο της κεντρικής κυβέρνησης και λογοδοτούν στους πολίτες. Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης αποτελούνται συνήθως από ένα όργανο λήψης αποφάσεων ή χάραξης πολιτικής (συμβούλιο ή συνέλευση) και από ένα εκτελεστικό όργανο (δήμαρχος ή άλλος αξιωματούχος με εκτελεστική εξουσία), οι οποίοι εκλέγονται ή επιλέγονται άμεσα ή έμμεσα σε τοπικό επίπεδο. Ο όρος περιλαμβάνει διαφορετικές βαθμίδες της δημόσιας διοίκησης, όπως, μεταξύ άλλων, τις κοινότητες, τους δήμους, τους νομούς, τις κομητείες, τις επαρχίες, τις περιφέρειες κ.λπ. ― συμπεριλαμβανομένων των ενδιάμεσων αρχών.
Εάν η περιφέρεια ή η ένωσή σας επιθυμεί να προσυπογράψει τη δήλωση αυτή και να προστεθεί το λογότυπό της παρακάτω, παρακαλείστε να υποβάλετε τα απαραίτητα στοιχεία μέσω αυτού του ηλεκτρονικού εντύπου.
_____________