Władze lokalne i regionalne w Unii Europejskiej nie mogą samotnie stawiać czoła wyzwaniom, jakie stwarza wystąpienie Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej – stwierdził Europejski Komitet Regionów 17 maja w rezolucji, która wyrażała zaniepokojenie brakiem postępów w rozmowach między Zjednoczonym Królestwem a UE.
W rezolucji, która została przyjęta jednomyślnie, podkreślono, że nie można tworzyć twardej granicy na wyspie Irlandia. Stwierdzono także , że aby łagodzić negatywne skutki brexitu dla gospodarek regionalnych, UE powinna utrzymać silną politykę rozwoju regionalnego, poza tym mogłaby skorzystać ze swojej polityki rolnej i rybołówstwa i uelastycznić swoje przepisy dotyczące pomocy państwa. KR zaapelował także do Komisji Europejskiej, by "zbadała ewentualną potrzebę ustanowienia funduszu stabilizacyjnego dla regionów najbardziej odczuwających niekorzystny wpływ wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z UE".
KR nie odgrywa formalnej roli w negocjacjach, lecz niektórzy z jego członków i władz, które reprezentują, przyjmą formalne stanowiska w krajowych ramach prawnych, w tym stanowiska w sprawie handlu.
Karl-Heinz Lambertz , przewodniczący KR-u, stwierdził: „Wystąpienie Zjednoczonego Królestwa w dniu 29 marca 2019 r. może stworzyć poważne trudności dla władz lokalnych i regionalnych w całej UE. Dotychczas w rozmowach w niewystarczający sposób skupiono się na konsekwencjach brexitu dla regionów i miast w całej Europie. Ponieważ mało jest danych na temat przyszłych stosunków Zjednoczonego Królestwa z UE, władzom lokalnym i regionalnym dużą trudność sprawia opracowywanie jakichkolwiek planów. Jednak punktem wyjścia musi być uniknięcie twardej granicy w Irlandii i kontynuacja programów UE, które przyczyniły się do budowy pokoju od czasu porozumienia wielkopiątkowego, takich jak EU PEACE i Interreg.
Przewodniczący dodał: „Nadszedł czas, by w negocjacjach i budżecie UE po brexicie przyjąć pragmatyczne podejście. Zamiast tego pojawiają się propozycje, aby dokonać cięć w naszych najważniejszych funduszach solidarnościowych i inwestycyjnych, czyli w polityce spójności. Dopiero zobaczymy, czy fundusze na kwestie socjalne, rolne i związane z rybołówstwem zostaną wykorzystane do złagodzenia wpływu brexitu”.
Przewodniczący Lambertz i przedstawiciele pięciu grup politycznych w KR-ze w dniu 22 maja złożą wizytę w Dublinie, a następnie, 23 maja, odwiedzą Irlandię Północną, aby spotkać się ze stowarzyszeniem samorządów lokalnych i z lokalnymi przedsiębiorcami oraz zwiedzić granicę.
Z ankiety przeprowadzonej przez KR wśród jego członków i z ankiety Eurochambres w szerokiej grupie władz lokalnych i regionalnych i izb handlowych w całej UE wynika, że oprócz samego Zjednoczonego Królestwa brexit prawdopodobnie przyniesie ze sobą szczególnie niekorzystne skutki gospodarcze dla Irlandii. W ankietach oraz badaniu naukowym zleconym przez KR ustalono, że kolejne regiony szczególnie dotknięte brexitem znajdują się w Niemczech, Holandii, Belgii i Francji. Z prac analitycznych KR-u wynika także, że większość regionów nie zdołała jak dotąd prawidłowo ocenić możliwych następstw wystąpienia Zjednoczonego Królestwa, zwłaszcza zważywszy na niepewność co do wyniku negocjacji oraz kształtu przyszłych stosunków.
Fakt, że KR nakreślił konsekwencje brexitu, wynika ze zobowiązania podjętego w rezolucji z marca 2017 r. , że będzie „prowadził aktywny dialog z samorządami lokalnymi i regionalnymi, których ten proces najbardziej dotyczy, tak aby unijny negocjator dysponował całościowym obrazem rozwoju sytuacji na poziomie lokalnym i regionalnym”.
Uwagi dla redaktorów:
• Rezolucja w sprawie skutków wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej dla władz lokalnych i regionalnych w UE, przyjęta przez KR 17 maja z poprawkami, dotyka wielu kwestii gospodarczych, społecznych i politycznych związanych ze spodziewanym wystąpieniem Zjednoczonego Królestwa. Chodzi tu o sytuację obywateli UE w Zjednoczonym Królestwie i obywateli brytyjskich w UE, w odniesieniu do których KR domaga się „zapewnienia, że przyszłe zmiany w polityce państw członkowskich UE lub Zjednoczonego Królestwa [ich] prawom nie zagrożą”. Prawa te obejmują „prawo do opieki zdrowotnej i wzajemne uznawanie składek na ubezpieczenie społeczne”. W rezolucji zwraca się szczególną uwagę na kwestie gospodarcze odnoszące się do portów, Gibraltaru i „najbardziej oddalonych regionów” UE, których „olbrzymia zależność” od gospodarki brytyjskiej może wymagać „szczególnych środków”. W dokumencie tym rozważa się ponadto możliwy charakter przyszłych stosunków ze Zjednoczonym Królestwem. Proponuje się w nim, aby władze lokalne i regionalne Zjednoczonego Królestwa mogły uczestniczyć w programach współpracy w taki sposób, jak ich odpowiednicy w Norwegii lub Islandii, i aby dla ułatwienia współpracy z brytyjskimi miastami i regionami można było korzystać z niektórych istniejących mechanizmów UE, takich jak strategie makroregionalne i Europejskie Ugrupowania Współpracy Terytorialnej. Byłby to element „ambitnej umowy”, która określi „rzeczywiste partnerstwo między UE a Zjednoczonym Królestwem, obejmujące stosunki handlowe i gospodarcze”, lecz nie ograniczające się do nich. W rezolucji odnotowuje się, że miasta i regiony UE-27 „są zainteresowane” tym, aby Zjednoczone Królestwo mogło uczestniczyć w niektórych programach, „w szczególności w dziedzinie edukacji, kultury, badań naukowych i innowacji”, i współpracować z odpowiednimi agencjami, jak również utrzymywać „bliskie stosunki w dziedzinie bezpieczeństwa oraz zarządzania granicami i migracją.”. KR, który utworzył intergrupę regionów najbardziej dotkniętych brexitem, wyraża przekonanie, że „KR jest najlepiej przygotowany do opracowania i wdrożenia instytucjonalnych mechanizmów promujących regularne konsultacje i kontakty z władzami lokalnymi oraz ze zdecentralizowanymi parlamentami i zgromadzeniami w Zjednoczonym Królestwie”.
• W rezolucji rozwinięto wcześniejsze stanowisko przyjęte przez KR w marcu 2017 r., po przemówieniu głównego negocjatora UE, komisarza Michela Barniera oraz po debacie z jego udziałem. W ciągu ostatnich 14 miesięcy KR przeprowadził szereg ankiet wśród swoich członków, władz lokalnych i regionalnych oraz lokalnych izb handlowych, a także zlecił przeprowadzenie analizy konsekwencji brexitu dla gospodarki regionalnej. Ponadto w dniu 30 listopada zorganizował dwugodzinną debatędebatę na temat brexitu i przeprowadził konsultacje polityczne z odpowiednikami politycznymi w Anglii, Walii, Szkocji i Irlandii Północnej, jak również dyskusje w ramach EU27.
• Kwestie, co do których KR pragnąłby, żeby zostały poruszone w negocjacjach między Zjednoczonym Królestwem a UE, zostały wymienione w rezolucji tego zgromadzenia z marca 2017 r., wraz z nadrzędnym twierdzeniem, że „nie można osiągnąć porozumienia między UE a państwem spoza UE, które byłoby lepsze niż członkostwo w UE”. KR wezwał do „rozważenia rozwiązań przejściowych, tak aby zminimalizować zakłócenia w realizacji obecnych długoterminowych projektów badawczo-rozwojowych, a co za tym idzie w lokalnej gospodarce” oraz do zwrócenia szczególnej uwagi na „możliwe rozwiązania mające na celu złagodzenie skutków tego kroku dla wszystkich zainteresowanych regionów i władz lokalnych”. Zastanawiał się, czy „obecne brytyjskie projekty energetyczne, zwłaszcza te zainicjowane lub organizowane przez władze lokalne i regionalne w celu obniżenia emisji CO2 i na rzecz zrównoważonych dostaw energii, będą nadal kwalifikować się do finansowania w ramach instrumentu „Łącząc Europę”, EFIS i EBI”. Jeśli chodzi o unijne programy dotyczące młodzieży i kształcenia oraz programy w zakresie badań i rozwoju, KR wezwał negocjatorów do „rozważenia odpowiednich rozwiązań w ramach podejścia stosowanego w wypadku tzw. „krajów partnerskich”, które pozwala na włączenie krajów nienależących do UE na podstawie dwustronnych porozumień z UE”. Zasugerował także, że wystąpienie Zjednoczonego Królestwa może zostać potraktowane jako „okazja do zbudowania sprawiedliwszej i lepszej UE, bardziej sprzyjającej włączeniu społecznemu” oraz „okazja do kontynuowania dogłębnej reformy budżetu UE z uwzględnieniem potrzeb władz lokalnych i regionalnych”.
Kontakt:
Andrew Gardner
tel. +32 473 843 981
andrew.gardner@cor.europa.eu