W latach 2007–2014 zatrudnienie znalazło 9,4 mln Europejczyków, a 8,7 mln zdobyło kwalifikacje dzięki wsparciu z Europejskiego Funduszu Społecznego oraz partnerstwu pomiędzy UE a władzami krajowymi i regionalnymi. Europejski Komitet Regionów podwaja wysiłki, aby zagwarantować, że te osiągnięcia zostaną odpowiednio uwzględnione i że fundusz nie zostanie zmniejszony w nadchodzącym długoterminowym budżecie UE, ani że środki nie zostaną przekierowane na stymulowanie wysoko scentralizowanych środków.

EFS jest głównym instrumentem UE wspierającym polityki zatrudnienia; przeznaczone na niego środki w latach 2014–2020 przekraczają 80 mld EUR. Jego celem jest zmniejszenie rozbieżności w europejskich regionach i miastach i pomiędzy nimi poprzez promowanie tworzenia miejsc pracy, wydajności pracy, równych szans i włączenia społecznego. Wśród priorytetów funduszu należy wymienić zwiększenie możliwości adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw, ulepszenie dostępu do zatrudnienia, ułatwienie przejścia od kształcenia do zatrudnienia i poszerzenie możliwości szkolenia zawodowego, pomaganie grupom osób w niekorzystnej sytuacji w znalezieniu zatrudnienia, zwalczanie ubóstwa i zmniejszenie liczby osób przedwcześnie kończących naukę.

Przywódcy lokalni i regionalni UE wskazali na kluczową rolę funduszu dla przyszłości Europy w opinii „Przegląd śródokresowy EFS i przygotowanie propozycji na okres po 2020 r.” autorstwa przewodniczącej regionu Umbria i grupy PES w KR-ze Catiuscii Marini (IT/PES).

Chcielibyśmy, żeby w przyszłym budżecie UE obywatele byli na pierwszym miejscu i aby zawierał on konkretną odpowiedź Europy na wyzwania społeczne. Europejski Fundusz Społeczny jest najskuteczniejszym narzędziem, dzięki któremu władze lokalne i regionalne mogą stawiać czoła tym wyzwaniom. Z tego względu Europejski Komitet Regionów zdecydowanie sprzeciwia się wszelkim planom utworzenia nowego funduszu poza ramami polityki spójności, który wspierałby odgórną koordynację polityk makroekonomicznych państw członkowskich, bez żadnego powiązania z faktycznymi potrzebami społeczności lokalnych – stwierdziła Catiuscia Marini – EFS musi pozostać jednym z europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych oraz głównym elementem polityki spójności, co pomogłoby w wykorzystaniu wszelkich możliwych synergii z innymi funduszami strukturalnymi, zwłaszcza z funduszami w zakresie rozwoju regionalnego i rozwoju obszarów wiejskich.

Główne problemy kolejnego dziesięciolecia – od dostosowania umiejętności w sektorach, w których coraz większe znaczenie ma cyfryzacja, do ograniczenia liczby osób przedwcześnie kończących naukę oraz od wspierania integracji migrujących pracowników do zapewnienia dobrego dopasowania osób poszukujących pracy i pracodawców – można rozwiązać skutecznie jedynie poprzez uwzględnienie konkretnych potrzeb lokalnych i mobilizację podmiotów lokalnych. Z tego względu Komitet pragnie, aby EFS pozostał głównym elementem regionalnej polityki spójności, zarządzanym wspólnie przez partnerstwa między instytucjami europejskimi, państwami członkowskimi, władzami regionalnymi i lokalnymi oraz podmiotami gospodarczymi i społecznymi w odpowiednich obszarach.

Jest to szczególnie istotne w świetle propozycji dotyczących reform, opracowanych w kontekście prac przygotowawczych przed kolejnymi wieloletnimi ramami finansowymi (WRF), planu finansowego ustalającego pułapy wydatków dla wszystkich polityk UE na lata 2021–2027. Wśród obecnych możliwości należy wymienić połączenie EFS z innymi narzędziami, których celem jest wspieranie zatrudnienia i kapitału ludzkiego (np. Inicjatywą na rzecz zatrudnienia ludzi młodych i Europejskim Funduszem Dostosowania do Globalizacji) w celu utworzenia „funduszu parasolowego” opatrzonego wspólnymi przepisami. Taki fundusz wspierałby wdrażanie zaleceń dla poszczególnych państw członkowskich, formułowanych co roku przez Komisję Europejską w kontekście europejskiego semestru (procedury koordynacji polityk makroekonomicznych w całej UE).

W scenariuszu tym wspólne programowanie, które obecnie obejmuje Komisję Europejską, rządy krajowe i regiony, zostałoby zastąpione postanowieniami umownymi, na mocy których finansowanie z EFS byłoby przekazywane państwom członkowskim, pod warunkiem że spełniają one cele reform strukturalnych określonych w ramach europejskiego semestru.

Członkowie KR-u stanowczo odrzucają taką możliwość i zamiast tego proponują udoskonalenie powiązania pomiędzy polityką spójności a zarządzaniem makroekonomicznym UE poprzez strukturalne zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych jako partnerów w procesie europejskiego semestru w oparciu – w miarę możliwości – o analizy terytorialne i zalecenia dla poszczególnych regionów.

Jeśli chodzi o zintegrowanie innych funduszy w ramach EFS, przywódcy lokalni podkreślają, że przyniesie to pozytywne synergie tylko pod warunkiem odpowiedniego zachowania wymiaru regionalnego, zaś utworzenie „funduszu parasolowego EFS” nie prowadzi do ogólnego zmniejszenia środków na zatrudnienie i włączenie społeczne.

Zdaniem Komitetu zmniejszenie zasobów EFS stałoby w jawnej sprzeczności z niedawnym uruchomieniem europejskiego filaru praw socjalnych i uniemożliwiłoby jego urzeczywistnienie. KR uważa, że 20 głównych zasad filaru należy odpowiednio uwzględnić w programach wspieranych przez EFS w kolejnych latach.

Uwaga dla redaktorów

EFS jest głównym narzędziem polityki spójności UE, której przyszłość jest obecnie zagrożona z powodu finansowych skutków wystąpienia Zjednoczonego Królestwa z UE, a także ze względu na finansowanie nowych środków w dziedzinie obronności, bezpieczeństwa i migracji. By opowiedzieć się za silniejszą polityką spójności po 2020 r., KR wraz z wiodącymi stowarzyszeniami terytorialnymi UE zainicjował sojusz #CohesionAlliance , oddolną inicjatywę, do której mogą się przyłączyć wszyscy, którzy uważają, że polityka spójności UE musi być nadal pełnić rolę filaru przyszłości UE. Od czasu jego zawiązania w październiku ubiegłego roku sojusz przyciąga codziennie nowych sygnatariuszy, w tym władze lokalne i regionalne, stowarzyszenia biznesowe, środowisko akademickie, związki zawodowe i ośrodki analityczne.

Więcej informacji o inicjatywach, deklaracjach i stanowisku #CohesionAlliance można znaleźć na stronie: http://cohesionalliance.eu.

Kontakt:

Pierluigi Boda

tel.: +32 2 282 2461

tel. kom.: +32 473 85 17 43

pierluigi.boda@cor.europa.eu