Ostatnie dziesięciolecie było najcieplejsze od momentu, gdy zaczęły być dostępne dane o temperaturach na całym świecie. Zmiana klimatu ma wpływ na temperatury średnie, maksymalne i minimalne oraz na poziomy opadów, na poziom wód w morzach oraz zmniejszanie pokrywy śnieżnej i lodowej. Ponieważ zmiana klimatu ma konsekwencje przede wszystkim na poziomie lokalnym, członkowie zgromadzenia władz lokalnych i regionalnych UE angażują się w bieżący przegląd unijnej strategii dostosowania do zmiany klimatu. Na sesji plenarnej Europejskiego Komitetu Regionów przyjęto zestaw zaleceń.

Wśród zaleceń miast i regionów na rzecz wzmocnienia unijnej strategii dostosowania do zmiany klimatu należy wymienić współdziałanie z towarzystwami ubezpieczeniowymi na rzecz zapobiegania zagrożeniom, prognozowanie zmian klimatu, promowanie inicjatyw mających na celu informowanie o zagrożeniach związanych z klimatem, jak również oceny zagrożeń i narażenia na nie, opracowywane wspólnie z sieciami służb klimatycznych. Zalecenia te zgłaszane są w samą porę, gdyż w 2017 r. Komisja Europejska ma sporządzić sprawozdanie dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie wdrażania dostosowania do zmiany klimatu.

„Finansowanie działań w zakresie klimatu to główny aspekt, którym musimy się zająć w kontekście wdrażania strategii dostosowania do zmiany klimatu” – powiedziała Sirpa Hertell (FI/EPL), członkini rady miejskiej w Espoo i sprawozdawczyni opinii.

W kierunku nowej strategii UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu – zintegrowane podejście „Z zadowoleniem przyjmujemy istniejące instrumenty finansowania UE, które wspomagają władze lokalne i regionalne w działaniach na rzecz dostosowania do zmiany klimatu, takie jak europejskie fundusze strukturalne i inwestycyjne, program „Horyzont 2020”, LIFE +, Fundusz Solidarności Unii Europejskiej i mechanizm finansowy na rzecz kapitału naturalnego, lecz dostęp do tych funduszy pozostaje utrudniony. Musimy rozważyć dokonanie przeglądu warunków wstępnych do szybkiego dostępu do środków finansowych dla tych władz lokalnych i regionalnych, które działają na rzecz klimatu i dysponują ocenami ryzyka i podatności na zagrożenia lub które opracowały plan przystosowania się do zmiany klimatu” – proponuje Sirpa Hertell. „Musimy opracować nowe, skuteczniejsze sposoby przyspieszenia działań na rzecz dostosowania do zmian klimatu” – dodaje.

Ponadto KR wzywa Komisję, by dalej wspierać miasta i regiony, jeśli chodzi o prognozowanie zmian klimatu i oceny zagrożenia. W tym celu trzeba intensyfikować badania naukowe pod kątem szukania odpowiednich narzędzi i metod modelowania ryzyka, opracowywania makroregionalnych scenariuszy wpływu zmiany klimatu oraz tworzenia sieci usług związanych ze zmianą klimatu w ramach programu „Horyzont 2020”. Sieci usług związanych ze zmianą klimatu połączyłyby ekspertów i dostawców danych, którzy zestawiają i analizują dane i udostępniają je decydentom lokalnym i regionalnym.

KR zachęca także Komisję do zbadania mechanizmów ubezpieczeniowych, które zachęcałyby do zapobiegania ryzyku i przyczyniały się do ograniczenia szkód oraz do współpracy z towarzystwami ubezpieczeniowymi. Trzeba zadbać, by towarzystwa ubezpieczeniowe dzieliły się z sektorem publicznym swoją wiedzą – w tym specjalistyczną – na temat modelowania ryzyka i zarządzania ryzykiem wystąpienia klęsk żywiołowych. Należy też stale promować udane partnerstwa, aby inspirować i motywować innych. Przywódcy lokalni podkreślają, że miasta lub regiony uznane przez ubezpieczyciela za „obciążone wysokim ryzykiem” mogą napotykać wiele przeszkód dla inwestycji i rozwoju. Dlatego Komitet zachęca Komisję Europejską do przeanalizowania podczas przeglądu sposobów rozwiązania tego rodzaju problemów.

Przegląd strategii przystosowania do zmiany klimatu powinien lepiej odzwierciedlać ponadgraniczny wymiar zarządzania ryzykiem zmiany klimatu – uważają przywódcy lokalni i regionalni. Współpraca makroregionalna stanowi właściwe podejście dla dalszych postępów w przystosowaniu się UE do zmiany klimatu, gdyż sprzyja wymianie informacji i łączeniu wysiłków ponad granicami administracyjnymi – stwierdza KR. Sirpa Hertell zachęca Komisję Europejską, by rozważyła dalsze wspieranie swoich transgranicznych inicjatyw pilotażowych, takich jak projekty w regionie Dunaju, Morza Bałtyckiego, Morza Adriatyckiego i Morza Jońskiego oraz w regionie alpejskim, a także rozszerzenie ich na inne makroregiony w Europie i poza nią.

Prace Europejskiego Komitetu Regionów na rzecz udoskonalania unijnej strategii dostosowania do zmiany klimatu prowadzone są w odpowiednim momencie, gdyż w 2017 r. Komisja Europejska ma przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdanie z realizacji tej strategii. Ewentualna zmiana strategii stanowi dobrą okazję dla władz lokalnych do wprowadzenia zaleceń w oparciu o doświadczenie i wiedzę fachową w zakresie działań na rzecz klimatu.

Uwagi dla redaktorów

Unijna strategia dostosowania do zmiany klimatu została przyjęta przez Komisję w kwietniu 2013 r. Strategia ma trzy cele: zachęcanie państw członkowskich do przyjmowania strategii dostosowywania się do zmiany klimatu, ograniczenie braków wiedzy za pośrednictwem serwisów informacyjnych, takich jak europejska platforma przystosowania się do zmiany klimatu (Climate-ADAPT) oraz wspieranie przystosowania w kluczowych sektorach podatnych na zagrożenia za pomocą strategii w zakresie rolnictwa, rybołówstwa i spójności, przy jednoczesnym zapewnieniu większej odporności infrastruktury europejskiej i zachęcaniu do korzystania z ubezpieczeń od klęsk żywiołowych i katastrof spowodowanych przez człowieka.

Unijna strategia dostosowania do zmiany klimatu zakłada działania dostosowawcze we wszystkich państwach członkowskich, co ma uczynić Europę odporniejszą na zmianę klimatu. Skupia się ona na trzech głównych celach: na promowaniu działań państw członkowskich, na działaniach w zakresie uodparniania się na zmiany klimatu prowadzonych na szczeblu UE oraz na lepszym procesie decyzyjnym.

Dostosowanie do zmian klimatu oraz ich łagodzenie ujęte zostały we wszystkich odpowiednich unijnych programach finansowania na lata 2014–2020, zgodnie z naszym celem przeznaczenia co najmniej 20% budżetu UE – 180 mld EUR – na działania związane z klimatem. Finansowanie to obejmuje także 864 mln EUR dostępne w ramach podprogramu LIFE na rzecz działań w dziedzinie klimatu z myślą o projektach ukierunkowanych na łagodzenie skutków zmian klimatycznych i na działania dostosowawcze. Nowe środki finansowe będą dołączone do 307 mln EUR, które aktywowano już w ramach programu LIFE w celu wspierania dostosowania do zmian klimatu. Program ten wspiera działania sięgające od planowania strategicznego do konkretnych środków w sektorach takich jak rolnictwo, gospodarka wodna i leśnictwo.

Kontakt:

David Crous

+32 470 881 037
David.Crous@cor.europa.eu